META 66 XΡONIA ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟ Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ DAVID WALLACE ΓΙΑ ΤΟ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ

Δόθηκε στην δημοσιότητα η μέχρι σήμερα απόρρητη έκθεση του ταγματάρχη David Wallace που φυλασσόταν στα Βρετανικά Κρατικά αρχεία, ο οποίος το 1943 εστάλη ως απεσταλμένος του Foreign Office στην Ελλάδα, με σκοπό την αποτίμηση της πολιτικής και στρατιωτικής κατάστασης στα Ελληνικά βουνά ( David Wallace, ¨Βρετανική πολιτική και αντιστασιακά κινήματα στην Ελλάδα¨, επιμέλεια Π. Σ. Μακρής-Στάικος, Ωκεανίδα, Αθήναι 2009). Το βιβλίο προλογίζει ο Σ. Καλυβάς.

Η έκθεση είναι ένα σημαντικότατο έγγραφο το οποίο απεικονίζει την πραγματική κατάσταση το 1943, τους σκοπούς του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ), την μαχητική ικανότητα του ΕΛΑΣ, και συγκρίνει τον ΕΔΕΣ με τον ΕΛΑΣ ως προς τις μεθόδους και τις τακτικές, καθώς και την συμπεριφορά στον άμαχο πληθυσμό. Τέλος η έκθεση απομυθοποιεί τους μύθους της «Εθνικής Αντίστασης» του ΕΛΑΣ, πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η ιδεολογική βάσει του Ελληνικού κράτους μετά την μεταπολίτευση.

O D. Wallace στην έκθεση παρουσιάζει τον ΕΛΑΣ ως ένα απείθαρχο και ανεκπέδευτο σύνολο ατάκτων οι οποίοι είναι απρόθυμοι να συγκρουσθούν με τα στρατεύματα κατοχής. Το μόνο ενδιαφέρον τους είναι η εξουδετέρωση των άλλων εθνικιστικών ομάδων, όπως του Ζέρβα και του Ψαρρού. Η παρουσία της Βρετανικής Στρατιωτικής αποστολής (SOE) εστιάζεται στον συνεχή αγώνα της αποφυγής της εμφύλιας σύρραξης, ενώ τα σαμποτάζ εναντίον του κατακτητού, διενεργούνται με πρωτοβουλία των Βρετανών αξιωματικών και αποκλειστικά μόνο από αυτούς αφού οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είναι απρόθυμοι να συμετάσχουν σε οποιαδήποτε στρατιωτική επιχείρηση.

« .. η αποτελεσματικότητα και η ευρεία εξάπλωση του ΕΑΜ στηρίχτηκε στην βία. ¨όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες επιτάσσονται ως αναγκαία ,ενώ ο Ζέρβας ανέκαθεν πλήρωνε για αυτά που χρησιμοποιούσαν οι ομάδες του. ¨όταν χρεαιαζόταν, αυτή την μη δημοφιλή επίταξη την επέβαλλαν με λεηλασίες, βασανιστήρια, βιασμούς και φόνους…οι χωρικοί τουλάχιστον στην δυτική Θεσσαλία θα έδιναν τα πάντα για να απαλλαγούν από τον ζυγό του ΕΑΜ…Οι αντάρτες του ΕΑΜ είναι κακά εκπαιδευμένοι και απείθαρχοι..λίγοι από αυτούς προτίθενται σοβαρά να πολεμήσουν τον άξονα. Σίγουρα δεν συμμετέχουν στην τελευταία σειρά των επιχειρήσεων για την καταστροφή των μέσων επικοινωνίας του εχθρού. Όλη η δουλειά έγινε από τους ίδιους Βρετανούς ξιωματικούς».

« ..Τις περισσότερες ομιλίες της εκφωνούσε ο Σαράφης, άλλοτε κρατούμενος του ΕΛΑΣ , σήμερα στρατιωτικός διοικητής του. Πρόκειται για έναν ματαιόδοξο, φιλόδοξο, χαζό, πεισματάρη, αντιπαθή και κακότροπο άνθρωπο,..υπήρχε μετά ο Άρης Βελουχιώτης…Μέλη της Βρετανικής αποστολής τον έχουν δει να μαστιγώνει ανθρώπους ο ίδιος και να τους χύνει βραστό λάδι στα πόδια.. είναι ανελέητός και προφανώς σαδιστής».

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ: ΚΑΤΑΔΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Το 2006 εδόθη στην δημοσιότητα από τον δημοσιογράφο Δημοσθένη Κούκουνα, μετά από 65 σχεδόν χρόνια, το απόσπασμα του Ποινικού Μητρώου του Άρη Βελουχιώτη που αφορούσε υποθέσεις του κοινού ποινικού δικαίου την δεκαετία 1920-1930. Το απόσπασμα είναι από τα αρχεία του τμήματος εγκλημάτων της Αστυνομίας και έχει τον αριθμό 7-21722 [1].

Σε αυτό αναγράφονται οι εξής καταδίκες του κοινού ποινικού δικαίου:

1) 24-7-1925, Φυλάκιση 2 ετών, Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, Αρ. Αποφ. 288, Κλοπή.

2) 25-9-1929, Φυλάκιση 20 ημερών, Πλημμελειοδικείο Αθηνών,Αρ. Αποφ. 1254, Κλοπή.

3) 23-11-1929, Φυλάκιση 45 ημερών, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ. 1348, Παράβαση του νόμου 4229.

4) 23-5-1930. Φυλάκιση 2 μηνών, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ. 509, Αντίσταση.

5) 24-11-1930, Φυλάκιση 1,5 έτους, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ. 1312, Παράβαση νόμου 4229.

6) 6) 1931, Φυλάκιση 6 μηνών, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ.1089, Ψευδορκία.

7) 25-6-1934, Φυλάκιση 4 μηνών, Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης, Αρ. Αποφ. 108, Πλαστογραφία.

8) 5-9-1934, Φυλάκιση 3 μηνών, Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης, Αρ. Αποφ. 849, Πλαστογραφία.

9) 20-9-1934, Φυλάκιση 2,5 μηνών, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ. 13030, Ψευδορκία.

10) 3-11-1937, Φυλάκιση 3 μηνών, Πλημμελειοδικείο Δράμας, Αρ.Αποφ. 1835, Πλαστογραφία.

11) 31-3-1938, Πλημμελειοδικείο Αθηνών, Αρ. Αποφ. 6512, Παρ. Ν.117/1936.

[1] Δ. Κούκουνα, «Αρης Βελουχιώτης. Ο Αμφιλεγόμενος Καπετάνιος του ΕΛΑΣ», Ιστορικές Μορφές, Αριθμ. 1. Εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝ, Αθήναι 2006.

ΠΟΙΟΣ ΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΑΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΨΑΡΡΟΥ;

Ο Ταγματάρχης του ΕΛΑΣ, Θύμιος Ζούλας , παραδέχθηκε σε εκθεσή του προς το ΚΚΕ το 1955: «τον Ψαρρό τον σκότωσα εγώ όταν τον έπιασα αιχμάλωτο στο Κλήμα Δωρίδος, όπως είμασταν σύμφωνοι με τον Άρη» [1]

Την 3^ην Απριλίου 1944, ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης του Βουνού Ευριπίδης Μπακιρτζής, ζήτησε εγγράφως από τον Συνταγματάρχη Ψαρρό την προσχώρηση του 5/42 ΕΚΚΑ στον ΕΛΑΣ. Ταυτόχρονα ο Θανάσης Κλάρας κατήρχετο από τον Βορρά, ενώ άλλα τμήματα και ο εφεδρικός ΕΛΑΣ εκτελούσαν κυκλωτική κίνηση γύρω από το 5/42. Η ολοκλήρωση των ελιγμών του ΕΛΑΣ επέτρεψε την Μεγάλη Τετάρτη 12.4.1944, να αρχίσει η επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του 5/42.

Την 3^ην πρωινή της 16 ης Απριλίου του 1944, ανήμερα το Πάσχα, το 5/42 δέχθηκε την σφοδρή επίθεση δεκαπλασίων δυνάμεων του ΕΛΑΣ, σε όλο το μήκος του μετώπου και αναγκάσθηκε να συμπτυχθεί. Ο Ψαρρός αρνήθηκε να ακολουθήσει τα υποχωρούντα τμήματα (τα οποία εκτελέσθηκαν εν συνεχεία από τον ΕΛΑΣ αφού πρώτα αιχμαλωτίσθηκαν), παραμείνας εις την τοποθεσία «Σκάλα Καραϊσκου». Εκεί συνελήφθη αιχμάλωτος από τον ΕΛΑΣ και εστάλη με συνοδεία εις τα Κλήματα, όπου ευρίσκετο το αρχηγείο του Άρη Βελουχιώτη. Καθ’ οδόν συναντήθηκε με τον σταλθέντα από το αρχηγείο, (δηλαδή τον Άρη Βελουχιώτη), Συνταγματάρχη του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ Στάθη Ζούλα, ο οποίος ήταν παράφρων. Ο Ζούλας προπηλάκισε τον Ψαρρό, και τέλος μετά από ξυλοδαρμό τον γάζωσε με ριπή αυτομάτου όπλου. Κατά πληροφορίες του Παπαγιαννόπουλου («5/42-Ψαρρός» εκδ. 1981), ο Ζούλας εβύθισε στο λαιμό του ημιθανούς Ψαρρού, τo μαχαίρι του. Ευθύς αμέσως κατεκρεουργήθη και ο Παπαγεωργίου. Το τεμαχισμένο πτώμα του Ψαρρού τοποθετήθηκε κατόπιν σε ένα σακί, και μεταφέρθηκε με μουλάρι στα Κλήματα, όπου εξετέθη για πολλές ημέρες στη χλεύη των ανταρτών του ΕΛΑΣ.

Η διαταγή για την εκτέλεση του Ψαρρού φαίνεται ότι εδόθη από τον Σιάντο Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (Ψευδώνυμο Γέρος), με εκτελεστικό όργανο τον Βελουχιώτη, ο οποίος έστειλε τον Ζούλα να παραλάβει τον Ψαρρό στον δρόμο. Για πολλά χρόνια ο ΕΛΑΣ αμφισβητούσε ότι η διαταγή εδόθη από τον Σιάντο, επιρρίπτοντας την ευθύνη της εκτέλεσης στον παράφρονα και σαδιστή Ζούλα.

Όμως την 1^ην Οκτωβρίου 1944 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα ΕΛΛΑΣ, όργανο του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) το «ιστορικό σήμα» του Σιάντου, προς τον «Κώστα», (Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο, μετέπειτα Βουλευτή της ΕΔΑ), όπου φαίνεται η διαταγή της εκτέλεσης του Ψαρρού:

«14.4.44 ΕΠΕΙΓΟΝ

Αγαπητέ Κώστα

Για τον Ψαρρό, τα είπαμε πολλές φορές και δεν ξέρω γιατί ζητάτε να σας δώσομε διαταγή διαλύσεως… Αν δεν δεχθεί τους όρους μας ….τότε είμαστε υποχρεωμένοι ΝΑ ΞΕΚΑΘΑΡΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΧΡΟΝΟΤΡΙΒΕΣ. Σ΄ αυτό το σημείο εφιστώ ιδιαίτερα την προσοχή σας για να πάρετε τα αναγκαία στρατιωτικά μέτρα για την περίπτωση αυτή, και να διατάξετε, δηλαδή να λύσετε τα χέρια του Ρίζου, να ξεκαθαρίσει την κατάσταση μόλις ο Ψαρρός απορρίψει τους όρους μας, η ένα εξ αυτών… Επίσης να σταλεί και αυτό που σας στέλνουμε για τον Τίτο.

Ο Γέρος»

Μετά από λίγες ημέρες απεστάλη το εξής τηλεγράφημα προς τον Κ. Δεσποτόπουλο:

«28.4.44, Α.Π. 346/1340.

Προς κ. Δεσποτόπουλον,

Πέμπτη Ταξιαρχία ανέφερε στοπ. Νύκτα 16^ης προς 17^ην δια αιφνιδιαστικής επιθέσεως διελύθει το 5/42 ΕΚΚΑ και εξεκαθαρίσθει περιοχή.

Παπασταματιάδης»

Ας σημειωθεί ότι τα θύματα του Συντάγματος από τα πυρά του ΕΛΑΣ ήταν ελάχιστα. Οι αιχμαλωτισθέντες άνδρες του 5/42 βασανίσθηκαν πριν εκτελεσθούν. Οι εκτελέσεις των ανδρών, συγγενών ή και οπαδών του 5/42 συνεχίστηκαν και τις επόμενες εβδομάδες ώστε τελικά ο αριθμός των θυμάτων έφθασε τους 250. Ο τότε Δ/τής του 3ου Λόχου Γ. Καϊμάρας στο βιβλίο του της ιστορίας του 5/42, αναφέρει ονομαστικώς τους 301 νεκρούς αντάρτες και οπαδούς του Συντάγματος. Από αυτούς είναι ζήτημα αν υπερβαίνουν τους 50 οι πεσόντες από Γερμανούς και τον ΕΛΑΣ πριν από τη τελική μάχη του Κλήματος.
Το 5/42 είχε συλλάβει, τον τελευταίο πριν τη διάλυση του μήνα όταν επήλθε η ρήξη με τον ΕΛΑΣ, εκατοντάδες άνδρες του τελευταίου τους οποίους στο σύνολό τους ελευθέρωσε μετά σύντομη κράτηση. Είναι επίσης εξαιρετικά δυσάρεστο, αν όχι απογοητευτικό, το γεγονός ότι τα οστά των πεσόντων ήσαν σκορπισμένα μέχρι της εποχής που άρχισε η ανέγερση του Μαυσωλείου, δηλαδή επί είκοσι περίπου χρόνια, στις θέσεις όπου εκτελέσθηκαν!! Ακόμα και για τον Ψαρρό ήταν υπερβολικός ο χρόνος που έμεινε θαμμένος μεν, αλλά ξεχασμένος δε, στο μικρό νεκροταφείο του Κλήματος.
Όσοι από τους αιχμαλώτους δεν εξετελέσθηκαν συγκεντρώθηκαν στο σχολείο του Κλήματος, όπου βασανίσθηκαν. Υπήρξαν δραματικές περιπτώσεις αιχμαλώτων, οι οποίοι επί ημέρες εβασανίζοντο για να προβούν σε «αποκαλύψεις».
Για παράδειγμα, ο Ταγματάρχης Γιακουμάκης ζητούσε με απεγνωσμένη έκκληση από τους συγκρατουμένους του, να του κόψουν με ξυραφάκι τις φλέβες για ν' απαλλαγεί από τους πόνους που του προκαλούσαν οι χαρακιές με μάχαιρες σrις σάρκες του στις οποίες έριχναν αλάτι, και καυτό λάδι, (αγαπημένη μέθοδος βασανισμού του Βελουχιώτη). Ο Παπαγιαννόπουλος υπέσrη ανάλογα βασανιστήρια και τελικά, φυλακίσθηκε στο Καρπενήσι. Του ιατρού Πιλάλα αφήρεσαν από τα πόδια τα νύχια και κατόπιν, τα έκαιγαν με καυτά σίδερα. Μόνον τον Ανθυπολοχαγό Αγραφιώτη άφησε ελεύθερο ο συμμαθητής του στη Σχολή Ευελπίδων «Νικηφόρος», ο οποίος έθεσε υπό την πρoστασία του και τον Βλάϊκο. Οι αξιωματικοί Βασιλ. Τσίρης, Ιωάν. Στέγγος και Γεώργ. Στάμου, μετήχθησαν όπως και οι Γιακουμάκης και Παπαγιαννόπουλος στις φυλακές Καρπενησίου. Όλοι οι παραπάνω αλλά και οι Πιλάλας και ο Βλάικος υποχρεώθηκαν να πρσχωρήσουν σroν ΕΛΑΣ από τον οποίο απεχώρησαν αμέσως μετά την απελευθέρωση.

[1] Κ. Μπαρμπή σελ. 92 και Γρηγ. Φαράκου «Ο Άρης Βελουχιώτης».

ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ

Σε έγγραφο υπογεγραμμένο από τον Άρη Βελουχιώτη προς την VIII Μεραρχία στις 23/4/1943 , επισημαίνεται ότι ο στόχος της Μεραρχίας θα πρέπει να είναι η στρατιωτική συντριβή του ΕΔΕΣ και όχι ο αγώνας εναντίον των Γερμανών.

Προς την VΙΙΙ Μεραρχία Χαλίκι

Ως υπεύθυνος διαχειριζόμενος το ζήτημα εκκαθαρίσεως του ΕΔΕΣ, επί των υμετέρων ενεργειών έχω να παρατηρήσω:

1ον) Πολιτικώς από στρατηγικής και ταχτικής άποψης του πολέμου μας εναντίων του εσωτερικού (Ζέρβας-Αντίδραση) και εξωτερικού (Γερμανοί) εχθρού, η ενέργεια σας να αποσύρετε τις εναντίων του ΕΔΕΣ δυνάμεις είναι απολύτως εσφαλμένη και ασύμφορος.

20ν) Κατά την γνώμη μου είναι χίλιες φορές προτιμότερο να διανοίξουν οι Γερμανοί την οδό Ιωαννίνων-Μετσόβου-Καλαμπάκας, παρά να εξακολουθήση υφιστάμενος ο ΕΔΕΣ έστω και μία βδομάδα ακόμα.

30ν) Γι αυτό εντέλλομαι όπως άμα λείψει παρούσης διατάξετε αμέσως Καβαλάρη, απαλασσομένου του εφεδρικού και συμπληρωμένης της δυνάμεως του δια δυνάμεων ενεργού ΕΛΑΣ, ώστε να έχη 300 άνδρας τουλάχιστον, να κινηθή ταχύτατα προς θέση Πλάκα και εκείθεν δράση εναντίων εδεσιτών, λαμβάνων επαφή με τα υμέτερα τμήματα και υπό τας διαταγάς μου, του λοιπού αποτελούσης δυνάμεως του μέρους του υπ’ εμέ ανεξαρτήτου εκκαθαριστικού συγκροτήματος.

40ν) Αναφέρατε δια του ιδίου συνδέσμου λήψιν παρούσης και έναρξη εκτελέσεως.

Ωρα 2.30 Καλαρύτες 20.4.43

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

[Στην φωτογραφία επεικονίζεται ο Άρης Βελουχιώτης μαζί με τον Καπετάνιο του ΕΛΑΣ «Ωρίωνα» και τον John Fatsea μέλος της Αμερικανικής Στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα. Η φωτογραφία έχει ληφθεί στην Καλαμάτα στις 19-20 Σεπτεμβρίου 1944, αμέσως μετά την αφιξή του από τον Μελιγαλά].

ΜΝΗΜH ΤΟΥ ΚΩΝ .Γ. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟY ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ.

Ο. Κ. Γ. Καλογερόπουλος λοχαγός του πυροβολικού, γεννήθηκε στο Νεοχώριον Μεσσηνίας. Ήταν εξάδελφος της υψιφώνου Μαρία Κάλλας (Μαρία Καλογεροπούλου). Πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο το 1940-1941 και το 1943 στρατολογήθηκε στον ΕΛΑΣ. Ως λοχαγός του πυροβολικού συμμετείχε στην μάχη του Μελιγαλά την 15-17^η Σεπτεμβρίου 1944, που υπήρξε η πρώτη σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των Ταγμάτων Ασφαλείας σαν χειριστής πυροβόλου. Σε μία σειρά άρθρων σε εφημερίδες την δεκαετία του 1980-1990 ο Καλογερόπουλος, αναφέρεται στα γεγονότα της τραγικής εκείνης εποχής.

1) Σε άρθρο του στην εφημερίδα «Ελεύθερος κόσμος» την 17^ην Ιανουαρίου 1982 μεταξύ άλλων αναφέρει:

«…Άσχετα προς τα αίτια, όμως, της παθήσεως, συνάγεται πως ο ελαττωματικός «πρωτοκαπετάνιος» θανάτωνε, για να επιδεικνύει τον ανδρισμό του ή για να εκδικείται το ελάττωμα του….Ο Θανάσης Κλάρας πρωτοστάτησε και συμμετείχε στην σφαγή των ταγματασφαλιτών και των οικογενειών τους στον Μελιγαλά. Μεταξύ διαφόρων «ηρωικών ανδραγαθημάτων», ο Κλάρας δολοφόνησε στο χωριό Καλλιρρόη (Μπούγα) 18 αιχμάλωτους Ταγματαφαλίτες με κλωτσιές στο κεφάλι, αφού πρώτα τους έθαψε μέχρι το λαιμό στο χώμα».

2) Το 1991 δημοσίευσε 4 επιστολές στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ (16-19 Δεκεμβρίου 1991) αναφορικά με την δράση του Βελουχιώτη στην Μεσσηνία.

Στο πρώτο μέρος του άρθρου γράφονται τα εξής:

«..Ολίγον μετά την αναγνώρισιν υπό της Σοβιετικής Ενώσεως ότι η ηγεσία του 1939 διέταξε την σφαγήν των ανευρεθέντων εις το δάσος Κατύν 17000 περίπου Πολωνών αξιωματικών, το δημοτικόν συμβούλιον Λαμίας έστησε τον Ανδριάνδα του Θανάση Κλάρα ο οποίος ως διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ υπήρξε ο υπεύθυνος του φόνου των 890 περίπου Ελλήνων της «πηγάδας» του Μελιγαλά…»

MIA ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ N. ΖΕΡΒΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ

(Στρατηγού Ναπ. Ζέρβα, «Τα απόρρητα έγγραφά μου, (μέρος Β), Γοργοπόταμος», εφημ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 23/12/1949, σελ. 4.

Το πρωινό της 14ης Νοεμβρίου 1942 ο Ζέρβας συναντήθηκε με τον Βελουχιώτη στην Βινιάνη. Η δυσπιστία μεταξύ των δύο καπετάνιων ήταν διάχυτη και έγινε βαθύτερη το επόμενο πρωινό όταν έφθασαν όλοι μαζί στο χωριό Κολοκυθιά. Οι εδεσίτες είχαν συλλάβει κάποιον ονομαζόμενο Νικόλαος Καλαμπούρα 25 ετών για να τον δικάσουν επί προδοσία.Η δίκη έγινε στο συγκεκριμένο χωριό από έκτακτο στρατοδικείο του ΕΔΕΣ και ο Καλαμπούρας κατεδικάσθηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Η εκτέλεση θα γινόταν από τους άνδρες του ΕΛΑΣ κατά απαίτηση του Βελουχιώτη. Λίγο πριν του περάσουν την θηλιά όρμισε πάνω του κάποιος ελασίτης ονόματι καπετάν Θάνος, τον δάγκωσε και του έκοψε την μισή μύτη. Ο κατάδικος ούρλιαζε, ο Βελουχιώτης μειδιούσε ενώ οι «ελασίτες γελούσαν και χοροπηδούσαν σαν κανίβαλοι» . Οι εδεσίτες πάγωσαν από την αγριότητα του περιστατικού και έμειναν αποσβολωμένοι στις θέσεις τους. Ο Ζέρβας απευθύνθηκε στον Βελουχιώτη και είπε: «Τι είναι αυτά Άρη ;Αννθρωποφάγοι γίναμε; ». Ο Άρης γελούσε ενώ ο δράστης του είπε; «Πως κάνεις έτσι ούτε ένα αστείο δεν δέχεσαι»; Κατόπιν τον ρώτησε αν θα γινόταν αντάρτης εάν του χάριζαν την ζωή. Ο κατάδικος έγνεψε καταφατικά και του έβαλε ένα τσιγάρο στο στόμα λέγοντας του «να σου δώσω και φωτιά», και του δαγκώνει το αυτί κόβοντας του. Έξαλλος ο Ζέρβας διέταξε τον απαγχονισμό, ενώ ο καπετάν Θάνος άρχισε να μαχαιρώνει το άψυχο σώμα. Ο Άρης είχε πέσει στο έδαφος ξεκαρδισμένος στα γέλια και μετά κόπου πείσθηκε να ταφεί το πτώμα μετά από παρέμβαση του υψηλόβαθμου εδεσίτη Ιωάννη Παπαδάκη. Το περιστατικό σόκαρε τον Γουντχάους, ο οποίος έκτακτε υποστήριξε τον Ζέρβα.

Στις 27 Νοεμβρίου μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, οι εδεσίτες είχαν μαζί τους ένα Ιταλό αιχμάλωτο που συνέλλαβαν κατά την διάρκεια της επιχείρησης ονόματι Τζιοβάνι Κρατσιάνι. Σε ένα υδροπρίονο οι ελασίτες άρπαξαν τον Ιταλό, τον γύμνωσαν μέχρι τα εσώρουχα και τον έσερναν μαζί τους ξυπόλητο. Το δριμύ ψύχος και το δύσβατο του εδάφους καθιστούσαν την πορεία του μαρτυρική…

Στην καταβόθρα ο Βελουχιώτης δήλωσε στον Mayers και Goodhouse ότι θα τον εκτελούσε, προκαλώντας την έντονη αντίδραση και αηδία των τελευταίων. Τελικά ο Mayers εκάμφθει και ο Ιταλός εκτελέστηκε. Ο Βελουχιώτης διέταξε ένα νεαρό τσοπανόπουλο 16 ετών να εκτελέσει την διαταγή.

20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944:Ο ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΣΤΟΥΣ ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΥΣ

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 ο Θανάσης Κλάρας Καπετάνιος της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ(ΚΚΕ) φτάνει στους Γαργαλιάνους από την Καλαμάτα και τον Μελιγαλά όπου προηγουμένως διέταξε , συμμετείχε και παρίστατο στην σφαγή των αιχμαλώτων ταγματασφαλιτών και των οικογενειών τους. Ο Γιάννης Καραμούζης Καπετάνιος του ΕΛΑΣ στο βιβλίο του «Πατριώτες και Προδότες στο Μορία», Τρίπολις 1950, σελ 80-81 περιγράφει την μάχη των Γαργαλιάνων ως εξής (διατηρώ την ορθογραφία του κειμένου): «.. Ως τρίτος στόχος στην Μεσσηνία εδιαλέχθη η βάσις Γαργαλιάνων. Εκεί έδρευε το τάγμα του Ταγματάρχου Στούπα δυνάμεως 1000 περίπου ανδρών. Μετά τον Μελιγαλά όλες οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ 8,9,και 11 Συντάγματα και το Τάγμα Ολυμπίας εκινήθησαν προς Γαργλιάνους. Μαζύ τους εκινήθησαν και τα εφεδρικά. Ο Άρης και ο Κουλαμπάς που παρακολουθούσαν τα τμήματα πήραν όλα τα μέτρα γι να μην δημιουργηθεί η κατάστασις του Μελιγαλά. Δηλαδή να μην συλληφθούν αιχμάλωτοι. Οι διαταγές που δόθηκαν στους αντάρτες ήταν ρητές: «ΝΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ ΟΙ ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΙ». Την 21 Σεπτεμβρίου 1944 άρχισε η επίθεσις. Μετά σκληρά μάχη 30 ωρών, οι Γαργαλιάνοι έπεσαν στα χέρια του ΕΛΑΣ. Ο σκοτωμός και η λεηλασία ήταν το κύριον χαρακτηριστικόν καθόλην την ημέραν. Εδώ δεν είχαν να ασχοληθούν με αιχμαλώτους. ¨Οσοι συνελαμβάνοντο εξετελούντο. Πολλοί των Ταγμάτων με επικεφαλής τον Στούπα κατόρθωσαν και διέφυγον. Πήγαν στην Πύλο όπου ενώθηκαν με την εκεί υπάρχουσα δύναμιν των Ταγμάτων Ασφαλείας. Παρά την διαταγή για την εκτέλεσιν κάθε Ταγματασφαλίτη, βρέθηκαν πολλοί αιχμάλωτοι. Περίπου 400. Από αυτούς εξετελέσθησαν οι περισσότεροι. Στους Γαργαλιάνους σκοτώθηκαν όχι λιγότερα από 500 άτομα. Στην μάχη των Γαργαλιάνων όπως και του Μελιγαλά εξετελέσθησαν όχι μόνο όσοι υπηρετούσαν στα Τάγματα Ασφαλείας ,αλλά και πολλά άλλα πρόσωπα, που είχαν καταφύγει εκεί, συνέπεια της τρομοκρατίας που ασκούσαν οι εαμικές οργανώσεις …».

13-17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944: Η ΝΕΚΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (4)

Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Στις μία το μεσημέρι της 15^ης Σεπτεμβρίου 1944 οι ελασίτες εισέρχονται στον Μελιγαλά αφού κάθε αντίσταση έχει σταματήσει. Την λήξη της μάχης ακολούθησε άγρια εισβολή των αμάχων (και ελασιτων) στον Μελιγαλά, καθώς και ανεξέλεγκτο πλιάτσικο [1]. Από τα σπίτια του Μελιγαλά αφαιρούνται τα πάντα, έπιπλα, ρούχα, κλινοσκεπάσματα, προίκες κοριτσιών, τα καταστήματα λεηλατούνται και η λεία φορτώνεται σε κάρα που παίρνουν τον δρόμο για τα γύρω χωριά. Του γέροντα Αλκιβιάδη Κανελλόπουλου του αφαιρούνται όλα τα ρούχα και αναγκάζεται να φορέσει ένα ψάθινο τσουβάλι αφού το σπίτι του λεηλατείται. Εξαγριωμένοι κάτοικοι ξηλώνουν πεζοδρόμια, σπάζουν έπιπλα, καίνε εκατοντάδες σπίτια. Επικρατεί ένα απίστευτο όργιο σφαγής εκατοντάδων κατοίκων με μόνο κριτήριο τα προσωπικά πάθη. Χρόνιες κτηματικές διαφορές επιλύονται με μπαλντάδες, πριόνια και γκασμάδες…Ο παράφρων Κώστας Κανελλόπουλος από την Καλλιρόη, έφιππος με το πιστόλι στο χέρι πρωτοστατεί σε εκτελέσεις. Οι 41 τραυματίες στο νοσοκομείο του Μελιγαλά σύρονται έξω και εκτελούνται αμέσως στο προαύλιο. Φονεύεται ο Λυκούργος Λατζούνης, ο ανθυπίατρος Αλκιβιάδης Λατζούνης, ο γιατρός Λάσκαρης, ο Φαρμακοποιός κ. Λάσκαρης, ο κτηματίας Π. Λατζούνης , ο ιατρός Μπερσής. Στον Μελιγαλά εκτός από τους ενόπλους έχουν συγκεντρωθεί 3500 άνδρες άοπλοι και 5000 γυναικόπαιδα από την γύρω περιοχή για να σωθούν. Αλλά και ο Άρης Βελουχιώτης εμπλέκεται σε ένα στιγμιότυπο που διέσωσε η προφορική μνήμη. Στο Μπεζεστένι όπου κρατούνται ο αιχμάλωτοι οι ταγματασφαλίτες ανεγνώρισε τον χωροφύλακα χαράλαμπο Κατσόγιαννη από την Ναυπακτία που κάποτε τον είχε κρατούμενο και τον ελευθέρωσε. Αμέσως διέταξε την εκτέλεσή του.

Μετά το πρώτο κύμα των αντεκδικήσεων οι εκτελέσεις των ταγματασφαλιτών έγιναν με οργανωμένο τρόπο. Σύμφωνα με τον Νίκο Χρονόπουλο, οι εαμικές οργανώσεις είχαν εφοδιάσει τους υπευθύνους των τμημάτων του ΕΛΑΣ με κατάλογο εξήντα ατόμων που έπρεπε να εκτελεσθούν. Η γραμμή αυτή παραβιάσθηκε.

Πράγματι όλοι οι άρρενες κάτοικοι του Μελιγαλά γυμνοί με το εσώρουχο εγκλείονται στο Μπεζεστένι. Εκεί, όποιος θέλει εισέρχεται παίρνει όποιον θέλει και τον εκτελεί. Ο έφεδρος αξιωματικός Αθανάσιος Σμυρνής, ετών 54 εκτελείται στην μάνδρα του Μπεζεστενιού. Ο Λυκούργος Καλέργης ετών 54 από την Λάμπαινα κρεμάστηκε από τον ευκάλυπτο του σιδηροδρομικού σταθμού και εγδάρη ζωντανός ενώπιον του υιού του Φωτίου, ετών 16, τον οποίον την άλλη ημέρα εκτέλεσαν στην Πηγάδα.

Ταυτόχρονα συγκαλείται μίαεπιτροπή του ΕΑΜ από τους Βασίλη Μπράβο, τον πολιτικό επίτροπο δικηγόρο Πανταζή Φράγκο, τον Στέλιο Διακουμογιαννόπουλο και τον Γιάννη Καραμούζη γραμματέα της Νομαρχιακής επιτροπής Μεσσηνίας στην περίοδο της «Λαικής Εξουσίας», οι οποίοι αναλαμβάνουν αφενός να υλοποιήσουν την διαταγή εκτελέσεως των 860 περίπου αιχμάλωτων ανδρών κατ απαίτηση του Άρη Βελουχιώτη και αφετέου να αφήσουν τα γυναικόπαιδα, Στο δρόμο όμως πολλοί ανταρτες κατα την κρίση τους εξετέλουν τους απολυμένους [2]. Τραγική τύχη είχαν 400 γυναικόπαιδα μετά την έξοδο από τον Μελιγαλά,όπου στα υψώματα της Τσακώνας, στον δρόμο προς την Τρίπολη, όπου εξοντώθηκαν από τα πολυβόλα του ΕΛΑΣ. Οι εναπομείναντες 800 περίπου αιχμάλωτοι άνδρες που εκρατούντο στο Μπεζεστένι, δένονται ανά τρεις με καλώδια και ξυπόλητοι και γυμνοί οδηγούνται ανά εκατό σε ένα μεγάλο πηγάδι 2 χιλιόμετρα έξω από τον Μελιγαλά όπου ανά τρείς εκτελούνται δια αιχμηρών γεωργικών εργαλίων για λόγους οικονομίας πυρομαχικών από μία διμοιρία του 8^ου συντάγματος του ΕΛΑΣ της περιοχής Κοσμά-Τσιταλιών-Ασωπού.

Ο Μελιγαλάς έχει πλέον σβηστεί από τον χάρτη, ενώ η περίοδος της εαμοκρατίας θα επιτείνει το μαρτύριο των επιζώντων, «ζωντανών νέκρων» του Μελιγαλά μέχρι την συμφωνία της Βάρκιζας.

[1] Παντελή Μούτουλα, «Πελοπόννησος 1940-1945, Η περιπέτεια της επιβίωσης του διχασμού και της απελευθέρωσης», Βιβλιόραμα Αθήναι 2004.

[2] Γιάννη Καραμούζη, Πατριώτες και Προδότες στον Μοριά, Τρίπολις 1950.

13-17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944: Η ΝΕΚΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (3)

Η ΜΑΧΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Ο ΕΛΑΣ επιμένει. Το μεσημέρι της δεύτερης μέρας ομάδα τριάντα ελαιτών επιτίθεται στον Αη-Λια. Πετάνε μεγάλες νάρκες τα λεγόμενα «τηγάνια» για να κόψουν τα συρματοπλέγματα… Στην επίθεση οι ταγματασφαλίτες απαντούν με καταιγιστικά πυρά. Σε λίγο τα πυρά των ανταρτών κοπιάζουν για να μην πληγούν ο Μπασακίδης με μερικούς αντάρτες που ΄χουν ανεβεί στον Άη-Λιά και χτυπούν τους αντιπάλους μέσα στα ταμπούρια τους με χειροβομβίδες και ριπές αυτομάτων. Η άμυνα των ταγματασφαλιτών φαίνεται ότι καταρρέει. Προσωρινά όμως, γιατί ο Μπένος που έχει ελαφρά τραυματισθεί και κουφαθεί από τις εκρήξεις αντεπιτίθεται με μία μικρή ομάδα και απωθεί τους ελασίτες του Μπασακίδη, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι δεν μπορούν να έχουν κάλυψη. Έτσι αποτυγχάνει και η δεύτερη απόπειρα κατάληψης του κεντρικού οχυρού των ταγματασφαλιτών. Η άμυνα τους όμως έχει τρωθεί, ο Αη-Λιάς αποδεικνύεται ευάλωτος και οι ελασίτες ετοιμάζουν επίθεση στο ίδιο σημείο. Η σύσκεψη της ηγεσίας των ταγματασφαλιτών, που βρισκόταν σε εξέλιξη στο σπίτι του Γ. Θεοφιλοπούλου το πρωί της τρίτης μέρας της πολιορκίας του Μελιγαλά, εξέταζε τρόπους εξόδου από την μέγγενη των ελασιτών. Έπαιρναν μέρος οι ταγματάρχες Πεζικού Παπαδόπουλος και Π. Καζάκος, χωροφυλακής Φραγκιαδάκης, ο νομάρχης Περωτής, ο ιερέας Πούλος Ππαδόπουλος, και οι τοπάρχες Περικλής Μπούτος, Λυκούργος Λατζούνης και Αλκιβιάδης Παπαδόπουλος. Η εισήγηση ήταν μία και προερχόταν από τον Παπαδόπουλο: Αιφνιδιαστική έξοδος και πορεία προς τους Γαργαλιάνους. Την ώρα της σύσκεψης πέφτει ένα βλήμα πλησίον της οικίας. Επικρατεί σύγχυση και πανικός. Από τον κύκλο του Περωτή διεδόθησαν τα περί της εξόδου και οι οικογένειες των ταγματασφαλιτών καθώς και καμιά σαρανταριά τραυματίες της ίδιας παράταξης καταλαμβάνονται από απελπισία στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύονται, πιστεύοντας ότι οι δικοί τους θα τους εγκαταλείψουν στην διάθεση των αντιπάλων. (Λίγες ώρες αργότερα θα σφαγούν από τους ελασίτες αμέσως μετά την πτώση του Μελιγαλά). Αντίστοιχα και στο Μπεζεστένι, όπου συγκατοικούν οι αμυνόμενοι ταγματασφαλίτες με τους κρατουμένους εαμίτες, επικρατεί φόβος μεταξύ των τελευταίων, ότι μπορεί να σκοτωθούν από φίλια πυρά.

Οι σκέψεις και οι συσκέψεις διακόπτονται από νέα επίθεση στον Αη-Λιά. Επιτίθενται οι ομάδες Μπασακίδη και Διακουμουγιανόπουλου. Ο τελευταίος θέλει να συναγωνιστεί στους ελιγμούς τον Μπασακίδη, μένει μια στιγμή αφύλακτος και σκοτώνεται. Ο Μπασακίδης και οι άλλοι αντάρτες καταφέρνουν και πάλι να ανεβούν στο οχυρό, ενώ τα τμήματα του Κανελλόπουλου επιτίθενται στην περιοχή του ναού των Ταξιαρχών. Από τις χειροβομβίδες και τα αυτόματα της ομάδας Μπασακίδη προκαλείται νέα υποχώρηση των αμυνομένων. Ο Μπένος σκοτώνεται, το ίδιο και ο ταγματάρχης Αντώνης Σμυρλής. Ο Θεοφάνους εξαφανίζεται. Στην κάτω Ρούγα οι αμυνόμενοι σηκώνουν λευκές σημαίες μπροστά στους ελασίτες του 1/8,τεσσερις ελασίτες του Μπασακίδη με ισάριθμα οπλοπολυβόλα χτυπούν το ύψωμα στον Άη-Λιά, το εσωτερικό της πόλης και μία ομάδα ταγματασφαλιτών υπό τον ταγματάρχη Καζάκο, αρκετές δεκάδες άτομα εξέρχεται στον κάμπο από τα νότια και επιχειρώντας να φτάσει προς το Δερβένι, υφίσταται απώλειες πρώτα από τους εφεδροελασίτες κατόπιν από τους μαυροσκούφηδες του Βελουχιώτη (άρα ο ¨Αρης Βελουχιώτης παρευρίσκετο στην μάχη και κατόπιν στην σφαγή!!), νότια του δρόμου Μελιγαλά Σκάλας και, τέλος από την διμοιρία του 11^ου Συντάγματος με επικεφαλής τον Περδίκα, στα υψώματα της Ανθούσας (Ζέζα) όπου εξοντώνονται περί τους 10-12 ταγματασφαλίτες.

Η μάχη έχει λήξει. Αυτό όμως που θα επακολουθήσει δεν μπορεί να το συλλάβει ο νους του πλέον ευφάνταστου συγγραφέα….

13-17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944: Η ΝΕΚΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (2)

Η ΕΠΙΘΕΣΗ

Η επίθεση [1] άρχισε στις 5:30 το πρωί της 13^ης Σεπτεμβρίου 1944 σύμφωνα με το σχέδιο αλλά ξεστράτισε, καθώς η διοίκηση του ΕΛΑΣ αγνοούσε την ύπαρξη του ναρκοπεδίου. Οι ταγματασφαλίτες είχαν τοποθετήσει τα κουτιά με τον δυναμίτη έξω από την μάνδρα της πόλης, μόλις το απόγευμα της προηγούμενης, σχεδόν ταυτόχρονα με την διεξαγωγή των συνομιλιών με τις αντιπροσωπίες. Ειδικά το ναρκοπέδιο στα δυτικά του γηπέδου της ομάδας Βουλκάνος, όπου βρίσκεται σήμερα το κτήμα ου Σμηρνή, το έφτιαξαν πριν χαράξει. Με την έναρξη της επίθεσης σκοτώθηκε ο πρώτος ελασίτης από νάρκη 150 μέτρα από το σπίτι του Μπούτου. Η διμοιρία του Γιάννη Βαλσαμάκη κατορθώνει να φτάσει στα ακριανά σπίτια, όπως προέβλεπε το σχέδιο, αλλά δέχεται πυρά από την πυροβολαρχία του Κατούνα, η οποία θέλησε με αυτό τον ατυχή τρόπο να διευκολύνει την διείσδυση της διμοιρίας. Το προγεφύρωμα που δημιούργησε η διμοιρία, αντί να δεχθεί ενισχύσεις και να συνεχίσει την πορεία του, υφίσταται αντεπίθεση των ταγματασφαλιτών, υποχωρεί, και το μεγαλύτερο τμήμα του πέφτει στο ναρκοπέδιο του κτήματος Σμυρνή. Εκεί έπεσαν 17 αντάρτες, όσους έβρισκαν ακόμα ζωντανούς οι ταγματασφαλίτες τους αποτελείωναν με μαχαίρια. Στους νεκρούς συμπεριλαμβάνεται ο λοχίας διμοιρίτης Κώστας Διον. Τζαβάρας.

Στην δυσμενή καμπή της μάχης ο ικανότατος Βαλσαμάκης αντεπετέθηκε με 5-6 άνδρες , ανέκοψε την προώθηση των αντιπάλων και διατήρησε στην κατοχή των ελασιτών ένα οπλοπολυβόλο.

Το επιτελείο του ΕΛΑΣ άλλαξε το σχέδιο της επίθεσης. Ο Μελιγαλάς θα κυριευθεί με τοπική επίθεση και κατάληψη του οχυρού του Άη- Λιά. Επικεφαλής της επιχείρησης τίθεται ο Μπασακίδης βοηθοί, ο Διακουμογιανόπουλος και ο Νικολακόπουλος η Τσαρδακλής. Συνολική δύναμη 30-50 άνδρες όλοι εθελοντές.

Η μάχη συνεχίσθηκε. Τμήμα του 2/9 κατόρθωσε να φτάσει στα Ρεκέικα από την πλευρά του δρόμου Μελιγαλά-Νεοχωρίου και προσπάθησε να εκπορθήσει το πολυβολείο μπροστά από το σπίτι του Θεοφιλόπουλου. Άλλα τμήματα του 9^ου Συντάγματος Πεζικού πίεζαν τον Άη-Λιά. Στο σημείο εκείνο μπήκε στην μάχη το 1/8 υπό τον Κανελλόπουλο και ανάγκασε το ταγματασφαλίτικο φυλάκιο του σιδηροδρομικού σταθμού να υποχωρήσει μέσα στην μαντρωμένη αγορά της πόλης, το Μπεζεστένι, όπου κρατούνταν όμηροι οι φίλοι των ελασιτών. Στη μάχη σκοτώθηκε ο επικεφαλής ανθυπολοχαγός του φυλακίου. Τα τμήματα του 1/8 πέρασαν την γραμμή άμυνας των αντιπάλων και μπήκαν μαχόμενα την συνοικία Κάτω Ρούγα. Έφτασε μεσημέρι. Οι πολιορκημένοι αναγκάζονται να κατεβάσουν το πολυβόλο από το ρολόι του Άη-Λιά, γιατί είχαν δύο νεκρούς και δύο τραυματίες από τα πυρά του ενός πολυβόλου και της τσάγκρας των επιτιθεμένων. Νεκροί και ο λοχίας πολυβολητής Βασίλης Τσουκαλάς και ο Ταγματάρχης Γρουζουζάκος. Στην βόρεια γραμμή άμυνας του Άη-Λιά έχουν και άλλο νεκρό, τον υπαξιωματικό Βασίλη Καστανά από το Νεωχώρι Ιθώμης. Με άλλα λόγια παρά την αρχική τους επιτυχία υφίστανται ρήγματα σε διάφορα σημεία της άμυνάς τους, χάνουν ορισμένα σημεία προφυλακής και το βαρύ τους όπλο περιορίζεται.

Το απόγευμα η μάχη περνάει σε φάση ύφεσης και ως το βράδυ επικρατεί στασιμότητα. Στις θέσεις των αντιπάλων. Την νύχτα ο διοικητής των ταγματαφαλιτών, ταγματάρχης Διονύσιος Παπαδόπουλος στέλνει εξαμελή επιτροπή στον ταγματάρχη Παναγιώτη Στούπα στους Γαργαλιάνους, με επιστολή στην οποία τον καλούσε να ενισχύσει τους πολιορκημένους. Η επιτροπή έφυγε, αλλά δεν πήγε στον Στούπα, επειδή ο αρχηγός της ο, ο θαρραλέος αλλά παμπόνηρος ζωοκλέφτης Φώτης Ζαμπάρας προβλέποντας την «αφεύγατη» καταστροφή εντός του Μελιγαλά, θεώρησε να φύγει μαζί με 5 άλλους , εκ των οποίων ο ένας, Κ. Κουβελάκης είναι σήμερα παπάς στο χωριό του, Μαυρομάτιον Ιθώμης. Οι απεσταλμένοι του Παπαδόπουλου ακολούθησαν πορεία σε αγροτικές τοποθεσίες και κατέληξαν για ύπνο κάπου μεταξύ Μίλα-Κεφαλληνού. Το επόμενο πρωί διέδωσαν στην περιοχή Κεφαλληνού-Λούμι (Ρεματιάς) ότι φτάνει ο Στούπας με ενισχύσεις και οι ίδιοι αποτελούν την προφυλακή του. Η πληροφορία έφτασε στην διοίκηση του ΕΛΑΣ η οποία διέταξε το ανεξάρτητο απόσπασμα άνω Μεσσήνης να επιτηρεί την περιοχή Ζερμπίσια- ΛάκκαΚούκια-Καραχασάνι για να ανακόψει την κάθοδο ενισχύσεων. Μέσα στον Μελιγαλά την αντεπίθεση των ταγματασφαλιτών την απώθησε το τμήμα του Μπασακίδη που είχε κυριέψει τον οχυρωμένο λόφο του Άη-Λιά. Λίγο πριν είχαν εμφανισθεί ελλείψεις των ανταρτών σε πυρομαχικά. Για να αντιμετωπισθούν διετάχθησαν να δόσει ο κάθε αντάρτης του 2/9 για ενίσχυση των οπλοπολυβόλων και στάλθηκε σύνδεσμος στην Αρκαδία με έκκληση προς το 11 Σύνταγμα να στείλει ένα τάγμα….Στις 11:30 της 15^ης Σεπτεμβρίου η πρώτη διμοιρία του 11^ου ελασίτικου συντάγματος είχε φθάσει στον σιδηροδρομικό σταθμό της Σκάλας. Εν τω μεταξύ το 2/9 είχε 19 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες, μεταξύ των τελευταίων και ο Αναστασόπουλος. Απέναντι στο κεντρικό οχυρό του Άη-Λιά που το υπερασπιζόταν ο καλύτερος πολεμιστής των αμυνομένων, ο επιλοχίας Παναγιώτης Μπένος, (μετά την μάχη οι τρεις ορφανές αδελφές του Π. Μπένου, ηλικίας 10, 12, και 16 ετών βιάσθηκαν και δολοφονήθηκαν με άθλιο τρόπο μπροστά στα μάτια της μάνας τους, από τους αντάρτες στο σπίτι τους στον Άη-Λιά. Το τέταρτο παιδί ο 7 χρονος Σταύρος Μπένος γλύτωσε κρυβόμενο στα φαρδιά φορέματα της μάνας του, διετέλεσε αργότερα και Δήμαρχος Μελιγαλά. Μετά τα γεγονότα, η μάνα με σαλεμένα τα λογικά έβγαινε τις νύχτες στον Μελιγαλά φωνάζοντας τα ονόματα των τριών κοριτσιών, Λενιώ, Μαριώ, Παγιό μου), το 3/9 έχει λιγότερους νεκρούς αλλά και 16 τραυματίες. Οι νεκροί του 1/8 είναι τρεις και οι τραυματίες 11. Δεν αναφέρθηκαν απώλειες του 1/9 τάγματος. Η μεταφορά των τραυματιών μπροστά στους αμάχους που παρακολουθούν την μάχη μεγαλώνει την οργή τους όπως και η είδηση που ήλθε το μεσημέρι της δεύτερης μέρας ότι στην θέση Ρικτά Ανθούσας βρέθηκε το πτώμα του εικοσαετούς αντάρτη του ΕΛΑΣ Χαράλαμπου Παπαβασιλείου από το Μαυρομάτι, ο οποίος είχε δεχτεί 56 μαχαιριές από λογχίσματα από τα μέλη του αποσπάσματος Ζαμπάρα.

[1] Παντελή Μούτουλα, «Πελοπόννησος 1940-1945, Η περιπέτεια της επιβίωσης του διχασμού και της απελευθέρωσης», Βιβλιόραμα Αθήναι 2004.

13-17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944: Η ΝΕΚΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ(1)

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ.

Το βράδυ της 15^ης Σεπτεμβρίου 1944 ο Διοικητής της 3^ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης φθάνει στον Μελιγαλά, όπου οι δυνάμεις των ταγμάτων ασφαλείας έχουν παραδοθεί μετά από διήμερο μάχη με το 8^ον και 9^ον Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.

Στις 16 Σεπτεμβρίου 1944, η εφημερίδα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ) «Ελεύθερη Μεσσηνία» γράφει για τα γεγονότα [1]:

«Ο Μελιγαλάς είναι τώρα στα χέρια μας. Το φρούριο που οχύρωσαν Γερμανοί και προδότες και το νομίζανε για απόρθητο, δεν μπόρεσε ούτε και αυτό να αντέξει στην ακατάβλητη ορμή, την αποφασιστικότητα την τόλμη και την αυτοθυσία των ανταρτών μας. Και τούτη την φορά δείχθηκε σ’ όλον τον κόσμο πως ο ΕΛΑΣ μας ήταν, είναι και θα μείνει ανίκητος και πως η λέξη τούτη δεν είναι κούφιος λόγος μα πράξη σπαρταριστή και ολοζώντανη. Το κεφαλοχώρι της Οιχαλίας που είχανε δηλητηριάσει και παρασύρει με την προπαγάνδα τους τα χτήνη του ντόπιου φασισμού, οι Περωτίδες και οι Χριστόφιλοι, καθώς και όλη η γύρω περιοχή πού στέναζε και υπέφερε κάτω από την ταγματασφαλήτικη τυραννία, τώρα πια λευτερώθηκε. Και τους δίνεται έτσι η ευκαιρία μαζί με το ξεφάντωμα της λευτεριάς να ιδούνε να εκτιμήσουν και να γνωρίσουν από κοντά τους ήρωες λευτερωτές του τα θρυλικά ανταρτόπουλα του ΕΛΑΣ. Να τα ιδούν και να εκτιμήσουν αν είχαν κάποια σχέση με την αλήθεια οι ισχυρισμοί του Χριστόφιλου του Μπένου του Στούπα και του Μπερσή και όλων των άλλων προδοτοφασιστών που τους εξαπατούσαν με τον πιο ξετσίπωτο τρόπο, παρασταίνοντες τους ήρωες μαχητές μας σαν κοινούς εγκληματίες……Ο διοικητής του 9^ου Συντάγματος Κλάπας, με τον υπολοχαγό Μπασακίδη και λίγους άνδρες ο καθένας, κάνουν εξόρμηση για το οχυρό και εξουδετερώνουν τις εχθρικές δυνάμεις. Οι δυό τους είναι οι ήρωες της ημέρας. Ο καπετάνιος του 8^ου Κανελλόπουλος με τρία τραύματα συνέχισε τη μάχη στην πρώτη γραμμή….Τον ίδιο ηρωισμό επέδειξε και ο Διοικητής του 8^ου Συντάγματος σ. Σωτήρης Ρουμπέας….Την επιχείρηση διεύθυνε η Ταξιαρχία. Ο επιτελάρχης της Ταξιαρχίας Σταύρος Νικολόπουλος, η στρατιωτική αυτή φυσιογνωμία με την ψυχραιμία που τον διακρίνει, ο δοξασμένος μας Ωρίων και ο αφανής ήρωας και δημιουργός στην Πελοπόννησο σ. Γιάννης Μπράβος, η Ακρίτας, όλοι τους άγρυπνοι απ΄την αρχή της μάχης μέχρι το τέλος στάθηκαν οι φωτεινοί καθοδηγητές στην επιχείρηση για το Μελιγαλά. Εξαιρετικές υπηρεσίες πρόσφερε και ο σ. Αργύρης Καραγιαννάκος που είχε οργανώσει πλήρες τηλεγραφικό δίκτυο…ΣΤΟ ΜΕΛΙΓΑΛΑ ΕΦΘΑΣΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ 11OY ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΑΡΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΠΠΕΙΣ ΤΟΥ».

Ο Αριστερός συγγραφέας Παντελής Μουτουλάς περιγράφει την μάχη από την πλευρά του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) [2], αν και δεν αναφέρει την παρουσία του Άρη Βελουχιώτη στον Μελιγαλά. Η παρουσία του Βελουχιώτη στον Μελιγαλά είναι σημαντική, αφού αυτός διέταξε την οδυνηρή εκτέλεση των αιχμαλώτων και των οικογενειών τους. Για τον λόγο αυτό η αριστερή ιστοριογραφία προσπάθησε απεγνωσμένα να εξαφανίσει τα ίχνη της παρουσίας του Βελουχιώτη στον Μελιγαλά μεταξύ 15^ης και 17^ης Σεπτεμβρίου που πραγματοποιήθηκαν οι εκτελέσεις. Γράφει ο Π. Μουτουλάς.

«.. στην μάχη του Μελιγαλά από πλευράς ΕΛΑΣ πήραν μέρος τα τρία τάγματα του 9^ου Συντάγματος, και το 1^ο Τάγμα του 8^ου Συντάγματος υπό την διοίκηση του λοχαγού Κώστα Κανελλόπουλου από την Καλλιρρόη (Μπούγα), ο οποίος είχε μετατεθεί την άνοιξη του 1943 στη Λακωνία και το ανεξάρτητο απόσπασμα της άνω Μεσσήνης με πενήντα άνδρες. Από το απόγευμα της δεύτερης μέρας της μάχης μετείχε και μία διμοιρία του 11^ου Συντάγματος με επικεφαλής τον Μήτσο Γιαννακούρα η Πέρδικα από το Βάγκου της Μεγαλόπολης. Στην μάχη μετείχαν και μερικοί μαχητές των εφεδρικών δυνάμεων της περιοχής. Η συνλική δύναμη του ΕΛΑΣ ανήλθε σε 1200 άνδρες το πολύ. Ο οπλισμός αποτελείτο απόένα κανόνι των 10,5 χιλ χωρίς βάση, ένα αντιαρματικό Πυροβόλο, (χειριστής ο Λοχαγός του Πυροβολικού Κ. Καλλογερόπουλος από το Νεωχώριον Μεσσηνίας), δύο πολυβόλα θέσεως, καθώς και 50-60 οπλοπολυβόλα, τα περισσότερα Ιταλικά Μπρέντα, μερικά Μπρεν και μερικά μυδράλια. Με τον οπλισμό αυτό σε κάθε λόχο αναλογούσαν 5-6 μεγάλα όπλα. Η δύναμη των Ταγμάτων Ασφαλείας σε στρατιώτες και αξιωματικούς ανέρχονταν σε 1000,από τους οποίους 800 του Μελιγαλά, 100-200 που ήλθαν δύο μέρες πρίν από το Κοπανάκι, και άλλοι τόσοι υπό την διοίκηση του ανθυπολοχαγού Νίκου Θεοφάνους και του Νομάρχη Μεσσηνίας Δημήτρη Περωτή που ήλθαν από την Καλαμάτα. Διέθεταν ένα πολυβόλο θέσεως και περίπου ισάριθμο αριθμό οπλοπολυβόλων με τους αντιπάλους τους. Οι ταγματασφαλίτες τοποθέτησαν τα οπλοπολυβόλα σε ημικυκλικά ταμπούρια στην Μάνδρα του Μελιγαλά και σε πολλά σπίτια γύρω από την κεντρική εκκλησία, τον Άγιο Λιά (Αη Λια), στο ρολόι του οποίου τοποθέτησαν το πολυβόλο για να ελέγχει όλη την περιοχή από ψηλά. Την παραμονή της μάχης τοποθέτησαν έξω από την οχύρωση, πίσω από τα δένδρα η πτυχώσεις του εδάφους, κουτιά από γάλα γεμάτα δυναμίτιδα.

Στην διαβούλευση για το σχέδιο επίθεσης πήραν μέρος από την ηγεσία της 9^ης Ταξιαρχίας ο καπετάνιος Γιάννης Μιχαλόπουλος η Ωρίων, ο διοικητής έφεδρος εκ μονίμων αντισυνταγματάρχης Πεζικού Παναγιώτης Κωστόπουλος και ο επιτελάρχης λοχαγός Σταύρος Νικολόπουλος. Από την ηγεσία του 9^ου Συντάγματος ο καπετάνιος Ναπολέων Παπαγιαννόπουλος, ο διοικητής του ταγματάρχης Ηλίας Κλάπας καθώς και ο ανθυπολοχαγός Πεζικού Θανάσης Καρδάσης, Κώστας Μπασακίδης, Σπύρος Νικολακόπουλος η Τσαρδακλής και Πυροβολικού Γιάννης Διακουμουγιαννόπουλος. Το κύριο τμήμα της επίθεσης ανέλαβε το 2/9 Τάγμα, με διοικητή το λοχαγό Πεζικού Τάσο Αναστασόπουλο η Κωλοπιλάλα. Παρατάχθηκ δυτικά του δρόμου Μελιγαλά-Ανθούσας. Κάλυπτετα Κυπαρίσσια του Μπούτου στον σημερινό οικισμό Λάκκα Κούκια, καθώς και τις Ψυχαρέικες ράχες, έκανε κάμψη προς τα βόρεια και έφθανε στο δρόμο Μελιγαλά-Νεοχωρίου, πιο κάτω από τα Ρεκέικα. Παραταγμένο βόρεια του δρόμου το 3/9 κάλυπτε το μέτωπο του προφήτη Ηλία , τον Άη Θανάση στους Βορειοανατολκούς πρόποδες του Άη Λιά, τα σπίτι του Μαράκα και του Δημήτρη Σμυρνή και τα Δεδέικα. Το 1/9 κάλυπτε το βέρειο μέτωπο του Μελιγαλάέως την διαστάβρωση του δρόμου προς την Μερώπη και το Ζευγολατιό-Διαβολίτσι, κοντά στον παλιό ναό των Ταξιαρχών. Στην ανατολική πεδινή πλευρά της πόλης , από τον δρόμο Μελιγαλά Μερώπης έως τον δρόμο Μελιγαλά Σκάλας ,περνώντας από τον σιδηροδρομικά σταθμό παρατάχθηκε το 1/8, ενώ το τμήμα ανάμεσα στους δρόμους Μελιγαλά –Σκάλας και Μελιγαλά-Ανθούσας έμεινε ακάλυπτο. Το κανόνι τοποθετήηκε στα υψώματα της Σκάλας και το χειριζόταν ο λοχαγός του Πυροβολικού Κώστας Καλογερόπουλος, ενώ το αντιαρματικό , που το έλεγαν τσάγκρα, διότι έριχνε μία-μία τις βολές όπως ο γκρας, τοποθετήθηκε στον λόφο με την ονομασία Νιχωρίτικη Βελανιδιά. Το σχέδιο προέβλεπε επίθεση στα σπίτια Μπούτου Λιότση στην Τσούμιζα, στα σπίτια Τσεκούρα Κατσιμπάρου, στα Μπειστέικα, κατόπιν διάτρηση της άμυνας των πολιορκουμένων στο σπίτι του Γιάννη Θεοφιλόπουλου, στα Ρεκκέικα, συνεπώς κόψιμο στα δύο της αμυντικής τους διάταξης, ώστε να βρεθεί το οχυρό του Άη-Λιά ανάμεσα σε δύο αντίθετα πυρά και να καταρρεύσει. Οι επιτιθέμενοι θα προσπαθούσαν να προωθηθούν από τα ακριανά σπίτια έως τα σπίτια που βλέπουν στην κεντρική πλατεία, πίσω από την βασική οχύρωση των ταγματασφαλιτών. Στόχος η εξουδετέρωση της αντίστασης τους το πολύ σε δέκα λεπτά. Εύστοχα αυτό το τμήμα της επίθεσης ανατέθηκε στο 2^ο τάγμα του Αναστασόπουλου με διοικητές λόχων τους Μπασακίδη, Γιάννη Κασά και Καρδάση, στους πιο ικανούς μαχητές του 9^ου Συντάγματος. Επικουρικό ρόλο θα έπαιζε η πυροβολαρχία του λοχαγού Κατούνα η οποία, όχι τυχαία, στάλθηκε εκεί με το 1/8, ίσως το πιο αξιόμαχο τάγμα του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο. Οι επιλογές φανερώνουν ότι η διοίκηση της 9^ης Ταξιαρχίας και ο Άρης Βελουχιώτης έδιναν πολύ μεγάλη σημασία στην κατάληψη του Μελιγαλά.

[1] Νίκου Ζέρβη, «Καλαμάτα, Κατοχή Αντίσταση Απελευθέρωση», Καλαμάτα 2007, Τόμος 6ος.

[2] Παντελή Μούτουλα, «Πελοπόννησος 1940-1945, Η περιπέτεια της επιβίωσης του διχασμού και της απελευθέρωσης», Βιβλιόραμα Αθήναι 2004.

ΓΝΩΜΕΣ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ

1) O Αριστερός συγγραφέας Ανδρέας Κέδρος στο βιβλίο του η «Ελληνική Αντίσταση 1940-1944» στην σελίδα 160 γράφει:

« ..ήταν ομοφυλόφιλος. Τον συνόδευε πάντα ένα παλικάρι με ρόδινα μάγουλα..».

2) Το αναρχικό περιοδικό «Ιδεοδρόμιο, 1980» τον αποκαλεί:

«..Αυτή η Σουλτάνα…».

3) Η εφημερίδα «Ελεύθερος» δημοσίευσε την 19^ην Δεκεμβρίου επιστολή του ελασίτη Αθανασίου Κάβουρα (Καπετάν Βασίλη), ο οποίος αφού περιγράφει τον μέχρι θανάτου βασανισμό χωρικού από τον γενναίο Καπετάνιο και τον αποκεφαλισμό ενώπιον του πατρός πριν αποθάνει του 12 χρόνου γιου του, περιγράφει με λεπτομέρειες τις ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές περιπτύξεις του Καπετάνιου με τον Λέοντα αμέσως μετά τις εκτελέσεις.

4) Το περιοδικό «ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» εκδιδόμενο από το ΚΚΕ κάνει την αυτοκριτική του στις 9 Σεπτεμβρίου 1950..

«Η κομματική καθοδήγηση τοποθέτησε τον καπετάνιο Θανάση Κλάρα (Αρη Βελουχιώτη), που έκανε δήλωση και αποκήρυξε το ΚΚΕ στην 4^ην Αυγούστου και ΗΤΑΝ ΓΝΩΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΗΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ. Δίπλα στον Κλάρα καπετάνιοι των περισσότερων Μεραρχιών και Ταξιαρχιών τοποθετήθηκαν πρώην δηλωσίες και διαγραμμένοι από το ΚΚΕ για χαφιεδισμό (Ξυνός, Καραπαναγιώτης, κλπ ). Στρατιωτικά στελέχη συγκεντρώθηκαν στον ΕΛΑΣ, ανίκανοι αξιωματικοί του παλιού στρατού και το χειρότερο ύποπτοι (π.χ. Μπακιρτζής). Εκατοντάδες τυχοδιώκτες πλουτήσαν σε βάρος του κόμματος. Οι γραμματείς των οργανώσεων ήταν ανεξέλεγκτοι. Αρκεί να αναφέρουμε τις προίκες που πλιατσικολογούσαν τέτοιου είδους στελέχη στην Ρούμελη, το Κιλκίς την Βέροια κλπ, για να αντιληφθούμε πως χάσαμε τότε τους ανθρώπους..».

5) Ο Γιάννης Ιωαννίδης (2^ος στην ιεραρχία του ΚΚΕ μετά τον Σιάντο) στο βιβλίο του «Αναμνήσεις-Προβλήματα της πολιτικής του ΚΚΕ στην Εθνική Αντίσταση 1940-1945», εκδ. Θεμέλιο Αθήνα 1979, σελ158. γράφει:

«Ο Άρης ήταν πάντα νταής, ωσότου κάνει την δήλωση(της αποκήρυξης του ΚΚΕ ). Όμως πάντα είχε και το αλήτικο στοιχείο πάνω του. Τον ξέραμε. ΕΙΧΕ ΜΙΑ ΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΑΛΗΤΕΙΑ».

6) Ο Ηλίας Πετρόπουλος στο βιβλίο του «Ο κουραδοκόφτης –ένας πρόλογος και 28 άρθρα», Νεφέλη Αθήνα 2002, σελ 123-134 γράφει:

« Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο (από πλευράς ΕΑΜ/ΕΛΑΣ). Ποιος είχε την φαεινή ιδέα των σφαγών; και, ποιος διέταξε να γίνουν αυτές οι σφαγές; Τώρα πια νομίζω, ότι ο άνθρωπος που ξεκίνησε την μακάβρια ιστορία των σφαγών είναι ο Άρης Βελουχιώτης…….Ο Άρης ήταν παθολογικός κίναιδος».

7) Στο βιβλίο του Κώστα Μπάρμπη, «Η τραγωδία της Ελλάδος εις τρεις πράξεις», Πελασγός Αθήνα 2000 σελ 245-248, γίνεται λόγος με τεκμηριωμένα παραδείγματα για «..τας ανωμάλους σεξουαλικάς ροπάς του Βελουχιώτη»

8) Ο καθηγητής Κ. Δεσποτόπουλος, πολιτικός και νομικός σύμβουλος του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ), διατελέσας και βουλευτής της ΕΔΑ, σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» την 11^η Ιανουαρίου 1982 αναφέρει [1]:

«..Ο Άρης Βελουχιώτης μου είχε εκμυστηρευθεί ότι ήταν ανίκανος, αποδίδων την πάθηση του σε βασανισμό της Αστυνομίας…Ένα τελικό συμπέρασμα που μπορώ να πω, είναι ότι ο αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ ήταν μία δυνατή, αλλά διχασμένη (σχιζοφρενική) προσωπικότητα. Υπέφερε από ψυχικά τραύματα, π.χ. από ισχυρότατο πλέγμα μειονεξίας λόγω της διαγραφής του από το ΚΚΕ, εξ αιτίας μίας δήλωσης μετανοίας που είχε κάνει στο απώτερο παρελθόν. Υπέφερε ακόμα και από άλλα, ειδικής φύσεως απωθημένα, δημιουργημένα από ορισμένη λειτουργική ανεπάρκεια, …..Εξ άλλου η λειτουργική ανεπάρκεια, για την οποία μου είχε μιλήσει ο ίδιος, του προκαλούσε αντισταθμιστική ψυχική αντίδραση και τότε γινόταν ένας επιθετικός, σκληρός και αδυσώπητος άνθρωπος… ».

[1] Δ. Κούκουνα «’Αρης Βελουχιώτης, ο αμφιλεγόμενος καπετάνιος του ΕΛΑΣ», εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝ, Αθήναι 2006.

Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Από το Βιβλίο του Νίκου Ζέρβη «Καλαμάτα –Κατοχή-Απελευθέρωση, Τόμος ΣΤ, Καλαμάτα 2007), σελ 173-175.

Η Καλαμάτα κατελήφθη από τον ΕΛΑΣ/ΕΑΜ στις 9 Σεπτεμβρίου του 1944.Στις 17 Σεπτεμβρίου το απόγευμα ο Άρης Βελουχιώτης διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ φθάνει στην Καλαμάτα έχοντας μαζί του 18 αιχμαλώτους από την μάχη του Μελιγαλά, οι οποίοι λυντσάρονται. Την ίδια μέρα το βράδυ αρχίζουν οι ομαδικές εκτελέσεις των ταγματασφαλιτών (500 αιχμάλωτοι), από τους εκτελεστές της ΟΠΛΑ στις όχθες του Νέδοντα.


17 του Σεπτέμβρη 1944 [1]
«….. Στις 2 τα μεσάνυχτα οι ελασίτες με ορμή μπήκαν στον θάλαμό μας, όλοι τους είναι οπλισμένοι σαν αστακοί, στα χέρια τους κρατούν τα όπλα,… στα κεφάλια τους φορούν μαύρα μαντίλια, τα μούτρα τους είναι άγρια κλειστά, δεν έχουν τίποτα το ανθρώπινο, καμία συμπάθεια, καμία επιείκεια… Εκείνη την στιγμή ακούω κάποιον να ψιθυρίζει, προσπάθησε να σε δέσουν μαζί μου…Έξω μας δένουν με ηλεκτρικά καλώδια, τα σφίγγουν όσο μπορούν πιο πολύ πάνω στο σώμα μου, τα νοιώθω να βουλιάζουν στο δέρμα, τα χέρια μου αρχίζουν να μουδιάζουν, ύστερα μας δένουν δύο-δύο από τους καρπούς. Μας βάζουν σε μία γραμμή, μας κυκλώνουν απ΄ όλες τις μεριές, ετοιμαζόμαστε να φύγουμε , όταν ένας από τους φρουρούς μας λέει: Περιμένετε, μην ξεκινάτε ακόμη, πάω να φέρω και μερικούς άλλους που έχουμε για σκότωμα…. Πέρασαν λίγα λεπτά…ακούστηκαν φωνές, ένα μπουλούκι πλησιάζει, καταλαβαίνω πως μερικούς τους φέρνουν σέρνοντας…μετρώ τρεις γυναίκες και οχτώ άντρες, σχεδόν όλοι τους είναι χωριάτες,…οι γυναίκες στριγκλίζουν…μία την τραβούν από τα μαλλιά, κάθε λίγο ένας ελασίτης κατεβάζει την γροθιά τους πάνω στο πρόσωπό τους…Τώρα όλοι είμαστε εικοσιεννιά, άλλοι τόσοι και οι ελασίτες…περνάμε την πύλη (του 9^ου Συντάγματος Πεζικού) με τους διπλούς σκοπούς. Ο δρόμος είναι έρημος.. Στρίβουμε δεξιά, από την οδό Λακωνικής γυρνάμε στην οδό Φαρών, στην οδό Μαυρομιχάλη, φθάνουμε στους Αγίους Αποστόλους, από κάποιο θαμπό παράθυρο βλέπω ένα αναμμένο καντήλι, πιάνουμε ένα δρομάκι πλάι στην ξερή κοίτη του Νέδοντα…Ξαφνικά, καθώς ρίχνω γύρω την ματιά μου, βλέπω το χέρι του πλαϊνού μου να κουνιέται ελεύθερα, με μία γρήγορη κίνηση μου κόβει το σύρμα, μ΄ένα μαχαίρι μου το περνάει, ελευθέρωσε και το άλλο μπράτσο σου μου λέει…..Με σπρωξιές και βρισιές με πηγαίνουν πάλι πίσω, βάναυσα με δένουν με ένα χωριάτη, με μία κλωτσιά στην κοιλιά με ρίχνουν κάτω, σε λίγο οι δύο ελασίτες γυρνούν λαχανιασμένοι, τον καθαρίσαμε τον προδότη λένε, τον καθαρίσαμε. Γδύνονται αργά βαριεστημένα, ύστερα τους δένουν μονάχα από τους καρπούς, τους σπρώχνουν, τους πηγαίνουν καμιά πενηνταριά μέτρα μακριά στην άκρη του ξεροπόταμου. Ακούω δύο πυροβολισμούς, ύστερα άλλους δύο,, ένας μουντός θόρυβος από κορμιά που πέφτουν. Οι οπλατζίδες (εκτελεστές της ΟΠΛΑ) γύρισαν πίσω, άλλοι τέσσερις σηκώνονται, παίρνουν τέσσερις από μας, γίνονται πάλι τα ίδια, γεια σας παιδιά μας λένε καθώς φεύγουν. Οι πυροβολισμοί ξεσκίζουν πάλι την νύχτα, τα σώματα πέφτουν με ένα υπόκωφο κρότο…Έχουν σηκώσει τους περισσότερους, τέσσερα ζευγάρια μονάχα μένουν, είμαι ο πρώτος στην σειρά μου, σηκώνομαι βγάζω τα ρούχα μου, το αίμα από το μάγουλό μου τρέχει πάντοτε, ένα χέρι με αγγίζει στον ώμο, με σπρώχνει ελαφρά. Προχωράμε, έχω την περιέργεια να μετρήσω τα βήματά μου είναι ογδόντα εννιά, φθάνω στην άκρη. Μπροστά μου σε 2-3 μέτρα είναι η κοίτη του Νέδοντα, ξεχωρίζω τα κορμιά των πεθαμένων. Καθίστε κάτω μας λένε, τα πόδια σας να κρέμονται έξω. Καθόμαστε, οι οπλατζίδες γονατίζουν, πίσω στο κεφάλι μου αντηχούν οι πυροβολισμοί, μου φαίνονται σαν βροντές, αισθάνομαι να με χτυπούν πίσω από το αυτί, μία ζάλη, ο πλαϊνός μου πέφτοντας κάτω με παρασύρει με το βάρος του, ακουμπάω σε κάτι μαλακό, ύστερα ένα κύμα έρχεται, μετά άλλο, βυθίζομαι, βυθίζομαι σε μία λίμνη, ακούω ένα μουρμουρητό που έρχεται από μακριά, με πλησιάζει με αγγίζει, ύστερα σβήνει και αυτό, δεν υπάρχει πια τίποτα, τίποτα….

Ήταν ακόμα πυκνή νύχτα όταν άνοιξα τα μάτια μου, σαν να ξυπνάω από μία βαθιά νάρκη, συνέρχομαι σιγά-σιγά, το αγιάζι είναι κρύο, ριγώ, πίσω από το αυτί μου κυλάει ένα υγρό, ένα ατελείωτο βάρος είναι πάνω από το στήθος μου. Δεν καταλαβαίνω που βρίσκομαι, τι γίνεται γύρω μου, για μια στιγμή στοχάζομαι ποιος είμαι στην άλλη ζωή που αρχίζει μετά τον θάνατο… Σέρνουμε μερικά μέτρα πάνω στην άμμο, ύστερα σηκώνομαι όρθιος, κοιτάζω τριγύρω μου. Η σιωπή είναι βαθιά….Το πατρικό μου κτήμα δεν είναι μακριά, καμία ώρα δρόμο….Είμαι ξυπόλητος, τα πόδια μου είναι ματωμένα, τα τυίγω με δύο κουρέλια, αφήνω το μονοπάτι που ξετυλίγεται πλάι στο ποτάμι, παίρνω την πλαγιά…Η μάνα μου είχε ακούσει τα γαυγίσματα, είχε σηκωθεί εκείνη την στιγμή, φόραγε την ρόμπα της, καθώς με βλέπει μισόγυμνο στέκεται ακίνητη σαστισμένη…Δημήτρη μου λέει, από πού έρχεσαι, πως είσαι έτσι, τι σου συμβαίνει…Την αγκαλιάζω την φιλώ, με σφίγγει δυνατά μέσα στα χέρια της, πάνω στο στήθος της βλέπει τα αίματα , τα τυλιγμένα πόδια μου, κάνει, παιδάκι μου……

[1] ΠΕΤΡΟΥ ΜΑΝΙΑΤΗ, Ημερολόγιο, Αθήνα 1969, σελ.96-99.

ΕΞΩΝΤΩΣΕ Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ;

Ο Σπύρος Στίνας, παλαιός Κομμουνιστής και αγωνιστής από το 1920, στο βιβλίο του ΕΛΑΣ-ΕΑΜ-ΟΠΛΑ που εκδόθηκε το 1986 στην Αθήνα από την Διεθνή Βιβλιοθήκη, αναφέρεται στην τρομοκρατία και την δολοφονική δράση και παράνοια του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) στην διάρκεια της κατοχής, όπου εκτός από τους «φασίστες», «ταγματαλήτες» και «αντιδραστικούς» δολοφόνησε συστηματικά χιλιάδες κομμουνιστές που διαφώνησαν με την σταλινική γραμμή του. Στην σελίδα 86, 89-90 αναφέρεται και στον Θανάση Κλάρα.

Γράφει ο Στίνας: « …Είναι αφάνταστη η λύσσα με την οποία κυνήγησαν οι σταλινικοί του ΕΑΜ τους διεθνιστές κομμουνιστές με την μάσκα του πατριώτη…Αγωνιστές γνωστούς και αφοσιωμένους με όλη τους την ψυχή στο απελευθερωτικό κίνημα των εργαζομένων, δοκιμασμένους από χρόνια στη φυλακή εξορία και βασανιστήρια, τους έσφαζαν, τους έκοβαν τον λαιμό η τους κάνανε λιώμα το κεφάλι με ρόπαλα. Από τις εκατοντάδες των αγωνιστών που έπεσαν κάτω από το μαχαίρι και το ρόπαλο του σταλινικού δολοφόνου……σκότωσαν τον Π. Σκυτάλη (Παναγιώτη Τζινέρη) δάσκαλο τελειόφοιτο της ΚΟΥΤΒ, γραμματέα της περιφερειακής Αθηνών….Στην κατοχή πήγε στο χωριό του, Κούνινα του Αιγίου και δούλευε στα χωράφια για να ζήση….Κάποια μέρα πέρασε από τα Κούνινα ο Βελουχιώτης και τον ζήτησε. Ο Τζινιέρης ήταν αυτός που είχε πάρει τον Θανάση Κλάρα στην Περιφερειακή Επιτροπή όταν όλοι τον περιφρονούσαν. Συζήτησαν αρκετές ώρες. Ποιος ξέρει τι είπαν. Σε λίγες μέρες τον έπιασαν και δεμένο τον πήγαν στην «Ελεύθερη Ελλάδα». Εκεί τον έκλεισαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου πέθανε από την πείνα….»

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ

1) Στον απόρρητο φάκελο Άρης Βελουχιώτης (VELOUKHIOTIS, Ares, 22666A. The National Archives, HS9/1524/3, job no: 247314) των Βρετανικών Εθνικών Αρχείων περιέχονται αρκετά έγγραφα σχετικά με τον Άρη Βελουχιώτη. Φαίνεται ότι το Βρετανικό Foreign Office δεν το απασχολούσε η «Κομμουνιστική» προέλευση του καπετάνιου και οι πολιτικές του πεποιθήσεις, αλλά η αιματηρή του δράση στον άμαχο πληθυσμό που δεν επιθυμούσε να ενταχθεί στο ΕΑΜ, αφού η ταύτιση της Μεγάλης Βρετανίας με τον Άρη Βελουχιώτη θα της αφαιρούσε το ηθικό προβάδισμα στα μάτια του Ελληνικού λαού σε σχέση με τις δυνάμεις του άξονα.

’Έτσι, ο εν λόγω φάκελος περιέχει το έγγραφο της μονάδος S.F.U προς την Force 133, από 2 Δεκεμβρίου 1944, με το οποίο ζητείται εκ μέρους της διευθύνσεως G.S.I (b) του 3^ου Σώματος Στρατού, ο

«…σχηματισμός ενός αξιόπιστου φακέλου για τον Άρη προκειμένου να εξακριβωθεί η ύπαρξη επαρκούς μαρτυρίας που δικαιώνει την κατάταξη του ως εγκληματία πολέμου με σκοπό την παραπομπή του σε δικαστήριο των ηνωμένων Εθνών».

(The National Archives HS9/1524/3).

2) Ο λοχαγός Lyall Wilkins υπηρέτησε στην Καλαμάτα από τον Ιούνιο ως τον Οκτώβριο του 1944. Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία εξελέγη βουλευτής του Εργατικού Κόμματος της Αγγλίας (συνεπώς ήταν αριστερός) και σταδιοδρόμησε σαν ανώτερος δικαστής. Στα απομνημονεύματα του (The memories of Lyall Wilkies) αναφέρει:

«… Ο Άρης Βελουχιώτης Διοικητής της 3^ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, έφθασε στην πόλη της Καλαμάτας μαζί με μερικούς αξιωματικούς της μεραρχίας του και οι φωτογραφίες έξω από το ξενοδοχείο REX είχαν ληφθεί τότε. Ο Άρης είναι δολοφόνος, σαδιστής, σοδομίτης, και βασανιστής, του οποίου η προτιμούμενη διασκέδαση ήταν να γδέρνει ανθρώπους ζωντανούς (skinning people alive). Ήταν όμως γενναίoς, καλός μεραρχιακός διοικητής και εξ ολοκλήρου αφοσιωμένος κομμουνιστής, ο οποίος αρνήθηκε ένα Βρετανικό Στρατιωτικό παράσημο, που του είχε προσφερθεί για συμμετοχή του στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου το 1942……

3) Για την δράση του Άρη Βελουχιώτη στην Καλαμάτα γίνεται μνεία στη βιογραφία του George 2^nd Earl Jelico που κυκλοφόρησε το 2007.

«… Στην Καλαμάτα ο ηγέτης του ΕΑΜ Άρης Βελουχιώτης πραγματοποίησε μία φοβερή σφαγή αθώων ανθρώπων. Ο Άρης… ήταν γνωστός σαν χασάπης και βασανιστής των Ελλήνων αντικομμουνιστών με τα ίδια του τα χέρια. Ομολόγησε ο ίδιος ότι ήθελε «να τιμωρεί τους προδότες»,οι οποίοι είχαν καταταγεί στα Ελληνικά Τάγματα Ασφαλείας….».

ΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΑΡΧΕΙΑ TOY FOREIGN OFFICE KAI O ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ-2

1) Ο DENIS HAMSON ήταν σύνδεσμος αξιωματικός που υπηρέτησε στην διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα με την Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή (SOE). Στο βιβλίο του « We feel among Greeks», (The Harborough Publishing COM. Ltd, London 1957, σελ. 85 αναφέρει:

«…..Πιστεύω ότι ήταν ο πιο σκληρός άνδρας που είχα ποτέ συναντήσει, ο πιο αδίστακτος, ο πιο απάνθρωπος. ΗΤΑΝ ΠΑΙΔΕΡΑΣΤΗΣ. Είχε πάντοτε μαζί του ένα όμορφο και ροδομάγουλο προσωπικό μπράβο..»

2) Ό Denis Hamson σε ένα άλλο του βιβλίο « Με τους Έλληνες στον Γοργοπόταμο» γράφει: «… ο Βελουχιώτης είχε καταδικαστεί στη Ελλάδα για παιδεραστία και ομοφυλοφιλία….»

3) Ο Νεοζηλανδός λοχαγός William Jordan στο βιβλίο του «Η αλήθεια περί της Ελλάδος» γράφει:

«…ήταν εκ γενετής ομοφυλόφιλος, διεστραμμένος και σαδιστής, ένας από τους απαισιώτερους εγκληματίες που γέννησε ποτέ η φύση…Ένα από τα αστεία του ζωηρού αυτού παιδιού ήταν να κόπτει τους μαστούς των γυναικών και τα αυτιά των δημάρχων και προέδρων των χωριών που δεν είχαν εαμικό ενθουσιασμό..Το αγαπημένο του μαρτύριο ήταν να χαράζει βαθιά το κορμί των θυμάτων του και να χύνη σε αυτές καυτό λάδι. Συχνά για ποικιλία προτιμούσε να παραγεμίζει τις τομές με αλάτι. Ήταν αναντίρρητα η κορυφή στην επιστήμη των βασανιστηρίων…».

4) Ο Chris Woodhouse αρχηγός της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα στο βιβλίο του «The strangle for Greece» γράφει:

« …ήταν σαδιστής και ομοφυλόφιλος… ήταν πρόθυμος να φονεύει για διασκέδαση…».

5) Ο Donald Hamilton Hill Βρετανός καταδρομέας στην Ελλάδα, στο βιβλίο του «Αποστολή S.O.E» γράφει:

«..χάιδευε διαρκώς έναν νεαρό 18 ετών που καθόταν στα αριστερά του και διαρκώς το σιγοκοιτούσε σαν να επρόκειτο περί νεαρής γυναίκας..».

ΔΙΕΤΑΞΕ Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΤΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΙΓΑΛΑ;

Η αριστερή ιστοριογραφία τα τελευταία 35 προσπάθησε απεγνωσμένα να αποσιωπήσει την παρουσία του Άρη Βελουχιώτη στον Μελιγαλά την κρίσιμη ημερομηνία από τις 15-19 Σεπτεμβρίου 1944, όπου μετά την μάχη μεταξύ των δυνάμεων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ) και των Ταγμάτων Ασφαλείας πραγματοποιήθηκε η ομαδική εκτέλεση των αιχμαλώτων ταγματασφαλιτών και των οικογενειών τους από τα αποσπάσματα της ΟΠΛΑ του 8ου και 9ου Συντάγματος του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ). Πέρα από τις μαρτυρίες των πρωταγωνιστών, στις 16 Σεπτεμβρίου του 1944 η Εφημερίδα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ», αριθμός φύλλου 10 έγγραφε για την μάχη του Μελιγαλά [1]:

«Ο Μελιγαλάς είναι τώρα στα χέρια μας. Το φρούριο που οχύρωσαν Γερμανοί και προδότες και το νομίζανε για απόρθητο, δεν μπόρεσε ούτε και αυτό να αντέξει στην ακατάβλητη ορμή, την αποφασιστικότητα την τόλμη και την αυτοθυσία των ανταρτών μας. Και τούτη την φορά δείχθηκε σ’ όλον τον κόσμο πως ο ΕΛΑΣ μας ήταν, είναι και θα μείνει ανίκητος και πως η λέξη τούτη δεν είναι κούφιος λόγος μα πράξη σπαρταριστή και ολοζώντανη.

Το κεφαλοχώρι της Οιχαλίας που είχανε δηλητηριάσει και παρασύρει με την προπαγάνδα τους τα χτήνη του ντόπιου φασισμού, οι Περωτίδες και οι Χριστόφιλοι, καθώς και όλη η γύρω περιοχή πού στέναζε και υπέφερε κάτω από την ταγματασφαλήτικη τυραννία, τώρα πια λευτερώθηκε. Και τους δίνεται έτσι η ευκαιρία μαζί με το ξεφάντωμα της λευτεριάς να ιδούνε να εκτιμήσουν και να γνωρίσουν από κοντά τους ήρωες λευτερωτές του τα θρυλικά ανταρτόπουλα του ΕΛΑΣ. Να τα ιδούν και να εκτιμήσουν αν είχαν κάποια σχέση με την αλήθεια οι ισχυρισμοί του Χριστόφιλου του Μπένου του Στούπα και του Μπερσή και όλων των άλλων προδοτοφασιστών που τους εξαπατούσαν με τον πιο ξετσίπωτο τρόπο, παρασταίνονες τους ήρωες μαχητές μας σαν κοινούς εγκληματίες……Ο διοικητής του 9^ου Συντάγματος κλάπας, με τον υπολοχαγό Μπασακίδη και λίγους άνδρες ο καθένας, κάνουν εξόρμηση για το οχυρό και εξουδετερώνουν τις εχθρικές δυνάμεις. Οι δυό τους είναι οι ήρωες της ημέρας. Ο καπετάνιος του 8^ου Κανελλόπουλος με τρία τραύματα συνέχισε τη μάχη στην πρώτη γραμμή….Τον ίδιο ηρωισμό επέδειξε και ο Διοικητής του 8^ου Συντάγματος σ. Σωτήρης Ρουμπέας….Την επιχείρηση διεύθυνε η Ταξιαρχία. Ο επιτελάρχης της Ταξιαρχίας Σταύρος Νικολόπουλος, η στρατιωτική αυτή φυσιογνωμία με την ψυχραιμία που τον διακρίνει, ο δοξασμένος μας Ωρίων και ο αφανής ήρωας και δημιουργός στην Πελοπόννησο σ. Γιάννης Μπράβος, η Ακρίτας, όλοι τους άγρυπνοι απ΄την αρχή της μάχης μέχρι το τέλος στάθηκαν οι φωτεινοί καθοδηγητές στην επιχείρηση για το Μελιγαλά. Εξααιρετικές υπηρεσίες πρόσφερε και ο σ. Αργύρης Καραγιαννάκος που είχε οργανώσει πλήρες τηλεγραφικό δίκτυο…

ΣΤΟ ΜΕΛΙΓΑΛΑ ΕΦΘΑΣΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ 11OY ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΑΡΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΠΠΕΙΣ ΤΟΥ».

2) Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Γιάννης Καραμούζης στο βιβλίο του «Πατριώτες και προδότες στον Μοριά» Τρίπολις, Απρίλιος 1950 σελ73 και 76 γράφει:

«Στις 17 Σεπτεμβρίου 1944, το απόγευμα φθάνει στην Καλαμάτα, έπειτα από παραμονή τριών ημερών στο Μελιγαλά, ο Άρης Βελουχιώτης».

3) Στην εφημερίδα Λαική Νίκη, 18 Σεπτεμβρίου 1944 αναφέρεται:

«Από χτες το απόγευμα (17. 9. 1944) η Καλαμάτα φιλοξενεί εκπρόσωπο του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο συναγωνιστή Άρη Βελουχιώτη και τους γενναίους ιππείς του».

4) Η άφιξη του Άρη στην Καλαμάτα από το απόγευμα της 17 ης Σεπτ.1944, τεκμηριώνεται από ένα σήμα στις 18.9. 1944 του Λοχαγού Donald Gibson της Βρετανικής Στρατιωτικής αποστολής προς την Force 133 που είχε σταλεί από την Καλαμάτα:« Ο Άρης όστις διοικεί νυν την 3^ην μεραρχία του ΕΛΑΣ ΑΦΙΧΘΕΙ ΕΚ ΜΕΛΙΓΑΛΑ ΤΗΝ 17^ΗΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΙ 1000 ΑΝΤΑΡΤΕΣ».

5) Ο Κωνσταντίνος Γεωργίου Καλογερόπουλος (πρώτος εξάδελφος της Μαρίας Καλλογεροπούλου -Μαρία Κάλλας) ήταν λοχαγός του Πυροβολικού γεννηθείς εις το Νεωχώριον Μεσσηνίας απέχον 2 περίπου χιλιόμετρα από τον Μελιγαλά. Πολέμησε στην Αλβανία και το 1943 προσχώρησε στον ΕΛΑΣ. Έλαβε μέρος στην μάχη του Μελιγαλά από τις 13-15 Σεπτεμβρίου 1944.

Το 1991 δημοσίευσε 4 επιστολές στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ (16-19 Δεκεμβρίου 1991) αναφορικά με την δράση του Βελουχιώτη στην Μεσσηνία.

Στο πρώτο μέρος του άρθρου γράφονται τα εξής:

«..Ολίγον μετά την αναγνώρισιν υπό της Σοβιετικής Ενώσεως ότι η ηγεσία του 1939 διέταξε την σφαγήν των ανευρεθέντων εις το δάσος Κατύν 17000 περίπου Πολωνών αξιωματικών, το δημοτικόν συμβούλιον Λαμίας έστησε τον Ανδριάνδα του Θανάση Κλάρα ο οποίος ως διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ υπήρξε ο υπεύθυνος του φόνου των 890 περίπου Ελλήνων της «πηγάδας» του Μελιγαλά…»

Από αυτές και άλλες πηγές προκύπτει ότι ο Βελουχιώτης τις κρίσιμες ημερομηνίες μεταξύ 15-17 Σεπτεμβρίου 1944 που έγινε η μάχη και η εκτέλεση των Ταγματασφαλιτών και των οικογενειών τους, ήταν στον Μελιγαλά ως πρωταγωνιστής των γεγονότων

[1] Νίκος Ζέρβης, «Καλαμάτα, Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση», Τόμος ΣΤ, Καλαμάτα 2005.