Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΤΟΥ 1944 (6): Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Τραυματίας χωροφύλακας στα Δεκεμβριανά κάθεται στο άνοιγμα ενός παραθύρου σπιτιού στην Πλάκα.

Σύμφωνα με τις διαταγές της κομμουνιστικής ηγεσίας η 4^η Δεκεμβρίου 1944 είχε ορισθεί ως η ημέρα έναρξης της γενικής επίθεσης για την κατάληψη της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου το 20 Σύνταγμα της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με δύναμη 800 ανδρών είχε αρχίσει να προωθεί τις θέσεις του από την Χασιά στο Χαλάνδρι και το Ψυχικό. Οι άπειροι οι όμως άνδρες του, είχαν την ατυχία να έλθουν αντιμέτωποι με Βρετανική δύναμη αλεξιπτωτιστών όπου αναγκάσθηκαν χωρίς μάχη να παραδώσουν τον οπλισμό τους. Έτσι επιτεύχθει αναίμακτα ο αφοπλισμός ολόκληρου συντάγματος του ΕΛΑΣ, αφού ο ΕΛΑΣ ήθελε πάσει θυσία να αποφύγει την ένοπλη αναμέτρηση με τα εμπειροπόλεμα Βρετανικά στρατεύματα όπως έπραξε τα προηγούμενα χρόνια και με τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Έλλην μαχητής της χωροφυλακής τον Δεκέμβρη του 44. [1]

Δύο άνδρες της χωροφυλακής στην οδό Νίκης στα Δεκεμβριανά ελέγχουν προσεχτικά τον δρόμο.

Από το βράδυ της 3^ης Δεκεμβρίου τα στελέχη του ΕΑΜ που εργάζοντο στην ηλεκτρική και τηλεφωνική εταιρεία επέτυχαν να διακόψουν την ηλεκτροδότηση της πόλης και να αχρηστεύσουν τα 5 τηλεφωνικά κέντρα ων Αθηνών. Το πρωί της 4^ης Δεκεμβρίου ακολούθησε και δεύτερο συλλαλητήριο μετά την κηδεία των θυμάτων της διαδήλωσης της 3^ης Σεπτεμβρίου όπου ακολούθησαν και νέες συμπλοκές με 100 νεκρούς. Το απόγευμα ο ΕΛΑΣ ακολουθώντας το επιχειρησιακό του σχέδιο διέθεσε τα συντάγματα του Α΄ Σώματος Στρατού για την κατάληψη των συνοικιακών σταθμών χωροφυλακής.

Κατάλληψη των κεντικών γραφείων του ΕΑΜ από Άγγλους αλεξιπτωτιστές στην οδό Κοραή

Αγγλικó Serman επιχειρεί σε οδομαχίεςμαζί με αλεξιπτωτιστές στην οδό Σωκράτους.

Τα Αστυνομικά τμήματα και οι λοιπές υπηρεσίες της αστυνομίας πόλεων και της χωροφυλακής απετέλεσαν τους πρώτους στόχους του ΕΛΑΣ. Λόγω της διακοπής των επικοινωνιών, τα αστυνομικά τμήματα βρέθηκαν ανέτοιμα να αντιμετωπίσουν την κομμουνιστική επίθεση. Οι φρουρές υπέκυπταν και παρεδίδοντο και από τους συλληφθέντες αξιωματικούς και οπλίτες, άλλοι εφονεύοντο επί τόπου, ενώ άλλοι οδηγήθηκαν στα κρεματόρια της Καισαριανής, του Περιστερίου και της Ούλεν. Μόνο 50 άνδρες του τμήματος επφυλακής της Αστυνομικής διε΄υθυνσης Πειραιά πέρασαν στο κτήριο Βαττή,όπου βρισκόταν εγκαταστημένη η Ναυτική Διοίκηση Πειραιώς.

Serman στην οδό Κηδαθηναίων επιχειρεί με την όπισθεν να εισέλθει στην οδό Νίκης.

Έτσι ο Πειραιάς από την Πρώτη κιόλας μέρα βρέθηκε στα χέρια του ΕΛΑΣ με εξαίρεση την ναυτική Διοόκηση και την Σχολή Δοκίμων οι οποίες απετέλεσαν τις μόνες εστίες αντιστάσεως. Ο ΕΛΑΣ από την πρώτη μέρα των Δεκεμβριανών κατέλαβε τα Αστυνομικά τμήματα Ε΄Ιπποκράτους, Ζ΄Κυψέλης, Ι΄Παγκρατίου, ΙΑ΄Καλλιθέας, ΙΓ΄Νέου κόσμου, ΙΔ΄Αμπελοκήπων, ΙΕ΄Κολωνού, ΙΣΤ΄Πατησίων, ΙΖ΄Περιστερίου, ΙΗ΄Νέων Σφαγείων, ΙΘ΄Βύρωνος, ΚΑ΄Καισαριανής, ΚΓ΄Υμηττού, και ΚΔ Ζωγράφου καθώς και τους Αστυνομικούς σταθμούς Τζιυζιφιών και Γαλατσίου. Το βράδυ κατελήφθη και το ΣΤ Αστυνομικό τμήμα Μεταξουργίου. Από τα ως άνω τμήματα οι άνδρες του ΙΑ΄τμήματος κατόρθωσαν να απεγκλωβιστούν με την βοήθεια Βρετανικής περιπόλου και να συμπτυχθούν στο 101 Τάγμα Εθνοφυλακής. Ταυτόχρονα οι Χίτες που κατέφυγαν στο Θ΄αστυνομικό τμήμα κατόρθωσαν να απεγκλοβισθούν πάλι με την βοήθεια τριών Βρετανικών αρμάτων και να εγκατασταθούν στα Παλαιά Ανάκτορα, ενώ στο Θ΄Αστθνομικό τμήμα εγκαταστήθηκε Βρετανική Φρουρά. Επίσης οι άνδρες των Ι΄και ΣΤ΄ Αστυνομικών τμημάτων κατόρθωσαν και πάλι με την βοήθεια Βρετανικής περιπόλου να απεγκλωβιστούν στην Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών. Ταυτόχρονα οι Κομμουνισταί επετέθησαν στις φυλακές Βουλιαγμένης και Συγγρού.

Ένα μέλος του πληρώματος του Serman παρατηρεί το πλήθος στην διαδήλωση της 3ης Δεκεμβρίου στην οδό Πανεπιστημίου.

Στις φυλακές βουλιαγμένης η φρουρά που απετελείτο από 8 αξιωματικούς και 50 οπλίτες επιχείρησε με έξοδο γύρω στις 8 το βράδυ να διαφύγει από τον κλειό. Κατά την απέλπιδα αυτή προσπάθεια διεσώθησαν μόνο 3 αξιωματικοί και 15 οπλίται ενώ οι υπόλοιποι συνελήφθησαν. Αντίθετα στις φυλακές Συγγρού η φρουρά που απετελείτο από 8 αξιωματικούς και 62 οπλίτες αντεστάθη με επιτυχία, ενώ το βράδυ ενισχύθηκε από μικρή δύναμη Βρετανών αλεξιπτωτιστών. Από αυτούς που ασσυλαμβάνοντο, οι μεν αξιωματικοι εκτελούντο επι τόπου, ενώ οι οπλίτες οδηγούντο στους μαρτυρικούς τόπους εκτελέσεων της Καισαριανής, Περιστερίου και διυλιστηρίου της ΟΥΛΕΝ.

Το βράδυ της 4^ης Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ είχε καταφέρει την κατάληψη 17 από τα 23 Αστυνομικά τμήματα της Αθήνας καθώς και αυτά του Πειραιά και των φυλακών Βουλιαγμένης. Την πρώτη μέρα της επίθεσης όλο το βάρος των αμυντικών επιχειρήσεων το ανέλαβαν οι δυνάμεις των Σωμάτων Ασφαλείας, ενώ η ΙΙΙ Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχεία που είχε αφιχθεί από την Αίγυπτο στις 5-12-1944 και στρατωνιζόταν στο Γουδί, έλαβε εντολή να μην επέμβει στις μάχες. Επίσης δεν ενεπλάκησαν στην Μάχη και οι Βρετανικές δυνάμεις, εκτελούντες μόνο επιχειρήσεις απεγκλωβισμού, αποφεύγοντας την χρήση όπλων.