ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ- ΥΠΟ ΤΗΝ ΜΕΓΓΕΝΗ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ

Από την αρχή της ιδρύσεως του το ΚΚΕ είχε σαν βασικό στόχο την αυτοδιάθεση της Μακεδονίας και Θράκης , ακολουθώντας την γραμμή των Βούλγαρων Κομμουνιστών που ήσαν Εθνικιστές σε αντίθεση με τους ομοϊδεάτες τους ’Ελληνες.


Το 1923 έγινε στην Μόσχα το τρίτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, καθώς και το συνέδριο της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας και το Συνέδριο του Κ.Κ.Σ.Ε. Εις τα δύο πρώτα απεστάλη ως εκπρόσωπος του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) ο Σαργολόγος. Αυτός προέβη σε τρεις δραστηριότητες. 1) Ψήφισε υπέρ της προτάσεως των Βουλγάρων Βασίλι Κολάρωφ και Γκεώργκη Δημητρώφ εκπροσώπων του Κ.Κ.Β υπέρ της ΑΥΤΟΝΟΜΙΣΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ. 2) Έλαβε από την Κόμιντερν 7500 δολάρια που ήταν η εξαμηνιαία ενίσχυση του ΚΚΕ και 3) Νυμφεύθηκε στην Μόσχα μία Γερμανίδα δακτυλογράφο της Κόμιντερν. Τον Νοέμβριο του 1924 συνήλθε το τρίτο συνέδριο του ΣΑΚΕ. Εις αυτό παρέστησαν και ξένοι Μπολσεβίκοι εισελθόντες στην Ελλάδα παρανόμως Μεταξύ αυτών παρέστη και το στέλεχος της Κόμιντερν , ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντιμίτρι Μανουήλσκι. Αυτός εις τα πρακτικά του συνεδρίου ανεφέρετο (Ριζοσπάστης 27-30 Νοεμβρίου 1924) σαν σύντροφος Μιχάλης, τη εμμονή του οποίου το κόμμα μετονομάστηκε σε ΚΚΕ. Μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις του συνεδρίου αυτού ήταν η ακόλουθη:

« Η Ελληνική πλουτοκρατία καταδυναστεύει ένα μέρος του Μακεδονικού και Θρακικού λαού, κρατώντας με το σίδερο και τη φωτιά την ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΑΚΙΚΗ ΓΗ στην υποταγή της. Αγωνιζόμαστε για την ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ τμημάτων της Μακεδονίας και Θράκης για μία ΕΝΙΑΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΥΠΟΣΤΑΣΗ». Εν συνεχεία το 3ον έκτακτο συνέδριο του ΚΚΕ (7-2-25) αποφάσισε: «Το Συνέδριο παραδέχεται ότι τα συνθήματα που διετύπωσε η 6η και 7η Βαλκανική Κομμουνιστική Συνδιάσκεψη για ΕΝΙΑΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΟΡΘΑ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ».Την ίδια περίοδο το ΚΚΕ οργάνωσε τμήμα δράσεως στον Στρατό , το ΑΜΙ (=αντιμιλιταριστικο). Η ομάδα αριστερών αξιωματικών του ΑΜΙ περιελάμβανε και τους Ευριπίδη Μπακιρτζή (Ερυθρός Συνταγματάρχης) και τον Στέφανο Σαράφη (αργότερα αρχηγό του ΕΛΑΣ).

Το 1928 η Σοβιετική ένωση επεμβαίνει στις αιματηρές διαμάχες των διαφόρων ομάδων του ΚΚΕ (Κεντρώοι, Αρχειομαρξισταί, Τροτσκισταί, κλπ) και μεταξύ άλλων απαιτεί: «Εις το Εθνικό θέμα το ΚΚΕ να αγωνισθεί δια την αυτοδιάθεση μέχρις αποσχίσεως των μειονοτήτων». Την ίδια περίοδο επέβαλε σαν αρχηγό τον Νίκο Ζαχαριάδη άνευ εκλογών δια «κοοπτάτσιας», όπως ονομάζεται στην διεθνή ορολογία του κομμουνισμού αυτή η ενέργεια.


Η περιπέτεια στην οποία είχε εμπλακεί το 1924 το ΚΚΕ με την αποδοχή της αποφάσεως του Ε΄ Συνεδρίου της ΚΔ -ύστερα από έντονη πίεση- για «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία», είχε ως αποτέλεσμα στο μέλλον να εμφανίζεται περισσότερο προσεκτικό αναφορικά με το Μακεδονικό Ζήτημα. Ο κύριος λόγος για τον οποίο τελικά το ΚΚΕ, μετά από εσωτερική διάσπαση, υιοθέτησε την απόφαση του Ε΄ Συνεδρίου της ΚΔ στο Τρίτο Έκτακτο Συνέδριο (Δεκέμβριος 1924), ήταν η προώθηση της συνεργασίας της ΕΜΕΟ (Εν.) και του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος εν όψει της επικείμενης εξεγέρσεως στη Βουλγαρία. Αποδείχθηκε τελικά ότι επρόκειτο για έναν επαναστατικό τυχοδιωκτισμό. Αν και θεωρητικά ίσχυε το σύνθημα για «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία», σε πολιτικό επίπεδο το ΚΚΕ δεν ήταν δραστήριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το 1925 δίσταζε να ιδρύσει ομάδες της ΕΜΕΟ (Εν.) στην ελληνική Μακεδονία, επισύροντας τα επικριτικά σχόλια της ΚΔ. Όταν ο Ζαχαριάδης ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος και επισκέφθηκε, το φθινόπωρο του 1931, τη Μόσχα με μία κομματική αντιπροσωπεία, υπέστη κριτική για την στάση του ΚΚΕ στο Μακεδονικό. Έτσι, μετά από δύο συνδιασκέψεις, στις οποίες παρεβρέθηκε το μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ Στυλιανός Σκλάβαινας (η πρώτη πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στις αρχές του 1932, με τη συμμετοχή όχι μονάχα Σλαβοφώνων αλλά και Εβραίων, Μουσουλμάνων και Βλάχων και η δεύτερη την ίδια χρονιά στη Βέροια, με τη συμμετοχή μόνο Σλαβοφώνων), συνήλθε η Ιδρυτική Συνδιάσκεψη της ΕΜΕΟ (Εν.), τον Μάρτιο του 1933, στην Έδεσσα και εξέλεξε έναν ηγετικό πυρήνα με επικεφαλής τον Ανδρέα Τσίπα από τον Άγιο Παντελεήμονα της Φλωρίνης, μέλος του ΚΚΕ.

Τον Σεπτέμβριο του 1934, άρχισαν να δημοσιεύονται και οι πρώτες δηλώσεις ομάδων της ΕΜΕΟ (Εν.) στον Ριζοσπάστη σχετικά με την μη βουλγαρική, σερβική και ελληνική ταυτότητα των Σλαβομακεδόνων και την σημασία της ΕΜΕΟ (Εν.). Ηγετικά στελέχη της ΕΜΕΟ (Εν.) υπήρξαν οι Σλαβομακεδόνες, μέλη του ΚΚΕ, Ανδρέας Τσίπας, Γεώργιος Τουρούντζας, Λάζαρος Τερπόφσκυ κ.ά. Η ΕΜΕΟ (Εν.) δεν μπόρεσε, φυσικά, να καταστεί μαζική οργάνωση στο βραχύ χρονικό διάστημα 1934-1936. Κατά τον Τσίπα, η οργάνωση αριθμούσε 893 μέλη, ενώ κατά τον Βλάχωφ 700, αριθμοί που ίσως φαίνονται υπερβολικοί. Ωστόσο, το ΚΚΕ επιδόθηκε με ζήλο στον προπαγανδισμό της θέσεως για την ύπαρξη «μακεδονικού έθνους». Την 1η Φεβρουαρίου του 1935, η Κομμουνιστική Επιθεώρηση δημοσίευσε σε ελληνική μετάφραση το άρθρο του Βασίλ Ιβανόφσκυ «η Μακεδονική εθνότητα». Ο Ιβανόφσκυ ήταν δημοσιογράφος, Πολιτικός Γραμματέας της ΕΜΕΟ (Ενωμένης) στη Βουλγαρία, αλλά, έχοντας σπουδάσει στη Μόσχα, διέθετε μια θεωρητική μαρξιστική κατάρτιση και για τον λόγο αυτόν προσπάθησε να θεμελιώσει ιστορικά το «μακεδονικό έθνος». Σκιαγράφησε έναν ιστορικά υπαρκτό λαό, προελθόντα από την ανάμιξη των αρχαίων (μη Ελλήνων) Μακεδόνων με τους Σλάβους, που δημιούργησε κράτος στην εποχή του Σαμουήλ (Ι΄-ΙΑ΄ αιώνας) και, στην προσπάθειά του τον ΙΘ΄ αιώνα να επιτύχει την εθνική του αποκατάσταση, έπεσε θύμα της αφομοιωτικής πολιτικής των Ελλήνων, των Σέρβων και των Βουλγάρων. Καθώς στο «μακεδονικό έθνος» προσδόθηκαν ιστορικές καταβολές, ο όρος «Μακεδόνες» απέκτησε υπόσταση και υπερίσχυσε του όρου «Σλαβομακεδόνες» στα δημοσιεύματα.

Μετά το αποτυχημένο βενιζελικό πραξικόπημα της 1ης Μαρτίου του 1935, το ΚΚΕ αντικατέστησε το σύνθημα «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία» με το σύνθημα «πλέρια ισοτιμία στις μειονότητες». Η μεταβολή αυτή δικαιολογήθηκε με την αλλαγή της εθνολογικής συνθέσεως στην ελληνική Μακεδονία, «σε στενή σύνδεση των συνθηκών, μέσα στις οποίες αναπτύσσεται σήμερα το επαναστατικό κίνημα γενικά στα Βαλκάνια και ειδικότερα στη χώρα μας, με βασικό καθήκον την αντιφασιστική και αντιπολεμική πάλη». Ως κατακλείδα, επισημάνθηκε «ότι η αλλαγή του συνθήματος κάθε άλλο παρά αδυνάτισμα της δουλειάς μας στη Μακεδονία και ανάμεσα στις εθνικές μειονότητες σημαίνει. Αντίθετα, επιβάλλεται να δυναμώσουν οι προσπάθειές μας για την εξασφάλιση στις μειονότητες πλέριων δικαιωμάτων. Το Κόμμα δεν παύει να διακηρύττει πως τελικά και οριστικά το Μακεδονικό Ζήτημα θα λυθεί αδελφικά μετά τη νίκη της Σοβιετικής εξουσίας στα Βαλκάνια, που θα σκίσει τις άτιμες συνθήκες της ανταλλαγής των πληθυσμών και θα πάρει όλα τα πραχτικά μέτρα, ώστε να εξαλειφθούν οι ιμπεριαλιστικές τους αδικίες. Μόνο έτσι ο Μακεδονικός Λαός θα βρει την πλέρια εθνική του αποκατάσταση».

Το ΚΚΕ στο Ζ΄ Συνέδριό του, τον Δεκέμβριο του 1935, επισημοποίησε την εγκατάλειψη της θέσεως για «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία» και υιοθέτησε την γραμμή για «πλέρια ισοτιμία στις μειονότητες». Η τακτική του κινήθηκε στο πλαίσιο της συγκροτήσεως ενός παλλαϊκού αντιφασιστικού μετώπου. Πάντοτε, όμως, προπαγάνδιζε τη θέση για την ύπαρξη «μακεδονικού έθνους», προσπαθώντας ταυτόχρονα να εντάξει στις γραμμές του ως μέλη άτομα από τον χώρο των Σλαβομακεδόνων, ιδιαίτερα από τη νέα γενιά, που είχε φοιτήσει σε ελληνικά σχολεία ή ακόμα και σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.

Η προπαγανδιστική δραστηριότητα του ΚΚΕ είχε ως αποτέλεσμα να συγκροτηθεί ένας πυρήνας Σλαβομακεδόνων στελεχών, όπως οι Λάζαρος Τερπόφσκυ, Ανδρέας Τσίπας, Πασχάλης Μητρόπουλος, Μιχάλης Κεραμιτζής, Ηλίας Τουρούντζας, Γιώργος Τουρούντζας και άλλοι. Παρόλο που δεν είχαν αποκοπεί εντελώς από τις φιλοβουλγαρικές τους ρίζες, ωστόσο παρουσίαζαν το Μακεδονικό ως μη βουλγαρικό ζήτημα και συνδύαζαν τη λύση του με την «Σοσιαλιστική Επανάσταση».