ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΚΑΤΟΧΗ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ. 1941-1944

Το 2007 ολοκληρώθηκε και δόθηκε στην κυκλοφορία ολοκληρωμένο από τον Νίκο Ζέρβη ένα σημαντικό έργο σε έξη τόμους, που αναφέρεται στην περίοδο της Κατοχής στην Καλαμάτα και στην Μεσσηνία γενικότερα, (Νίκου Ζέρβη, «ΚΑΛΑΜΑΤΑ, κατοχή Αντίσταση Απελευθέρωση, Καλαμάτα 2007»).

. Μέσα από τις εφημερίδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) που εκδίδοντο στην Μεσσηνία την περίοδο της κατοχής, τα αρχεία του Γερμανικού Στρατού Κατοχής στην Μεσσηνία, και τα αρχεία του Foreign Office για την περιοχή, ο Νίκος Ζέρβης παρουσιάζει την αντίσταση και το δράμα του Μεσσηνιακού λαού, καθώς και την εθνοκτόνο δράση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) για την κατάκτηση της εξουσίας. Η σημασία της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας ήταν καθοριστική για το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ), αφού αυτή θα ήταν η πρώτη Ελληνική πόλη από την οποία θα αποσύροντο τα στρατεύματα κατοχής. Η παρουσία του Άρη Βελουχιώτη στην Μεσσηνία από τον Μάϊο του 1944 και τα αιματηρά γεγονότα που ακολούθησαν και συνδέονται με το όνομα του, θα πρέπει να ερμηνευθούν με βάσει τον καθορισμό που θα είχε ο έλεγχος της Καλαμάτας από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) για την μελλοντική κατάληψη της εξουσίας από το ΚΚΕ.

Είναι καιρός να σταματήσει η παραποίηση της ιστορικής αλήθειας και η παραχάραξη της ιστορίας. Η Εθνική Αντίσταση ανήκει στον Ελληνικό Λαό, δηλαδή στον Έλληνα πολίτη, που την έγγραψε με το αίμα του και σε κανέναν άλλον. Καμία οργάνωση δεν έχει το δικαίωμα να την μονοπωλεί, να την οικειοποιείται και να την εκμεταλλεύεται. Όλες οι οργανώσεις Αντίστασης έπραξαν το καθήκον τους προς την σκλαβωμένη πατρίδα, ανάλογα με τις δυνάμεις τους και τα μέσα που διέθεταν. Ό Ελληνικός λαός στην συντριπτική του πλειοψηφία- θα μπορούσα να πω στο σύνολο του-ουδέποτε συμβιβάσθηκε με τους κατακτητές, αλλά, αντιθέτως, τους πολέμησε όσο του ήταν δυνατόν και έπραξε το καθήκον του στο ακέραιο. Η μεγάλη τιμή ανήκει στον Έλληνα Πολίτη. Η τραγωδία των ημερών εκείνων είναι αδύνατον να περιγραφεί πλήρως με λόγια. Την αισθάνονται μόνον όσοι την έζησαν ως γεγονός και την βίωσαν ως πράξη και τρόπο ζωής, ώστε να μπορούν σήμερα να αποδέχονται την «..ων τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν..». Ανεπανάληπτες οι στιγμές τότε, όπου «τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Στιγμές εθνικής εξάρσεως, αλλά και στιγμές καταισχύνης που οδήγησαν τελικώς, το έθνος στην διχόνοια. Οι σελίδες που ακολουθούν είναι γραμμένες χωρίς οργή και προκατάληψη, επειδή νομίζω ότι είναι καιρός να ιδούμε τα γεγονότα της κατοχής, της Αντίστασης και της Απελευθέρωσης, έπειτα από μισόν και πλέον αιώνα, με ψυχραιμία και νηφαλιότητα. Όχι μόνον προς φρονηματισμό μας, αλλά και για το suum quique tribuere..

Ο πρώτος τόμος καλύπτει την περίοδο του 1941 που σηματοδοτείται από την κατάληψη της Καλαμάτας από τον Γερμανικό στρατό στις 28 Απριλίου 1941 και τον τερματισμό της (πρώτη Γερμανική κατοχή) την 18 ην Ιουνίου του 1941. Έτσι αρχίζει η Ιταλική κατοχή που θα διαρκέσει μέχρι την συνθηκολόγηση της Ιταλίας την 8^ην Σεπτεμβρίου του 1943. Είναι η περίοδος που ο λαός της Καλαμάτας εξοικειώνεται με την απαγόρευση της κυκλοφορίας, την ακρόαση ξένων ραδιοφωνικών σταθμών, την λογοκρισία στις εφημερίδες, τις κατασχέσεις τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης, ελλείψεις ειδών διατροφής και φαρμάκων, στερήσεις σε όλους τους τομείς. Είναι η περίοδος που η πείνα γίνεται απειλή για την ζωή κι αρχίζουν οι πρώτες συλλήψεις και εκτελέσεις. Μπροστά σε αυτή την αφόρητη κατάσταση αρχίζουν να δημιουργούνται οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις εθνικής αντίστασης. Είναι η περίοδος που οι κατακτητές αρχίζουν να δείχνουν τα πραγματικά τους αισθήματα στον Ελληνικό λαό και η νεολαία να δείχνει το ελεύθερο φρόνημα της και την αγάπη για την πατρίδα.

Ο δεύτερος τόμος καλύπτει την περίοδο του 1942 και τις πρώτες αυθόρμητες εξεγέρσεις εναντίον του Ιταλικού Στρατού Κατοχής. Σύγκρουση στην Σαιδόνα (Μάνη), διαδήλωση στην Χρυσοκελλαριά, επεισόδιο στην Καλλιρρόη και την δράση ενός Κύπριου Στρατιώτη, γνωστού ως «Μαύρος». Το 1942 ιδρύεται ο Σύνδεσμος Φοιτητών και Σπουδαστών Μεσσηνίας και εκδηλώνονται οι πρώτες πατριωτικές εκδηλώσεις (23 Νοεμβρίου 1942).

Ο τρίτος τόμος καλύπτει τα γεγονότα του 1943. Η ενέδρα εναντίον τριών Ιταλών στρατιωτών στην Οιχαλία, η Διαδήλωση της Πολιτικής Επιστράτευσης, το βίαιο άνοιγμα των αποθηκών του ΑΣΟ και της ΚΕΠΕΣ, το συλλαλητήριο κατά της καθόδου των Βουλγάρων και η επίθεση του ΕΛΑΣ κατά των Ιταλών στην Αρτεμισία. Παράλληλα θέτονται τα ψήγματα του εμφυλίου, με την στάση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) εναντίον των άλλων εθνικών οργανώσεων «Ελληνικός Στρατός, ΕΣ», ΕΔΕΜ, «Εθνική Φάλαγγα» και «Μεγάλη Ελλάς», επιθέσεις και δολοφονίες της ΟΠΛΑ εναντίον αξιωματικών του ΕΣ. Το ανωτέρω χρονικό διάστημα σφραγίζεται με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, η οποία έγινε επισήμως γνωστή στην Ελλάδα στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943. Ο Ιταλικός Στρατός Κατοχής Μεσσηνίας απεφάσισε να παραδοθεί αμαχητί στον Γερμανικό Στρατό.

Ο τέταρτος τόμος καλύπτει την δεύτερη Γερμανική Κατοχή από την 9^ην Σεπτεμβρίου 1943 μέχρι το τέλος του Έτους. Η περίοδος αυτή έλαβε ασύλληπτα τραγικές διαστάσεις και την ανάληψη σκληρών μέτρων από τους κατακτητές. Στο διάστημα αυτό οι αντάρτες έστησαν ενέδρες στα Γερμανικά στρατεύματα, στον Αετό Τριφυλίας, στα Χριστοφιλέικα, στον Μελιγαλά, και στην Καλαμάτα. Ο Γερμανικός στρατός αντέδρασε με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών, πυρπολήσεις χωριών και Μοναστηριών. Παράλληλα έλαβαν χώρα και τα γεγονότα που αμαύρωσαν την ηρωική προσπάθεια των ανταρτών του ΕΛΑΣ, όπως η αδελφοκτόνος μάχη της Παλιοχώρας Αβίας και η δολοφονία των τριών Αξιωματικών της Χωροφυλακής στην Καλαμάτα.

Ο Πέμπτος Τόμος καλύπτει τα γεγονότα του τελευταίου χρόνου της κατοχής, την περίοδο από την αρχή του 1944 μέχρι την 5^ην Σεπτεμβρίου 1944. Τον χρόνο αυτό ο αγώνας εναντίον του κατακτητού γίνεται ανελέητος, ο οποίος αντιδρά με ομαδικές συλλήψεις, εκτελέσεις, καταναγκαστική εργασία, πυρπολήσεις χωριών. Τους πρώτους μήνες του 1944 δημιουργούνται στην Καλαμάτα τα Τάγματα Ασφαλείας. Πρόκειται για γεγονός που υπήρξε αμφιλεγόμενο. Ωστόσο η δημιουργία τους οφείλεται εν πολλοίς στην αγριότητες και την τρομοκρατία που εξαπέλυσε ο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ) εναντίον του ντόπιου πληθυσμού με την καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη. Προηγουμένως είχε προηγηθεί η διάλυση των εθνικών αντιστασιακών ομάδων του ΕΣ, που τις έβλεπε σαν εμπόδια στα μελλοντικά του σχέδια, δηλαδή ην κατάληψη της εξουσίας.

Ο έκτος τόμος καλύπτει τα γεγονότα αμέσως μετά την απελευθέρωση, όπως καταγράφηκαν από τις εφημερίδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ), αφού η έκδοση άλλων εντύπων είχε αναγκαστικά απαγορευθεί από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ). Μέσα από τα κομματικά έγγραφα και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων ο Νίκος Ζέρβης τεκμηριώνει τις συστηματικές σφαγές που ο Άρης Βελουχιώτης ξεκίνησε στην Μεσσηνία εναντίον όχι μόνο των Ταγμάτων Ασφαλείας, αλλά και αθώων και αμέτοχων πολιτών. Καλαμάτα, Μελιγαλάς, Μεσσήνη, Γαργαλιάνοι, Πύλος είναι οι τόποι του μαρτυρίου επτά χιλιάδων Ελληνων. Οι Έλληνες είχαν εμπλακεί σε έναν φαύλο κύκλο αίματος από τον οποίον άργησαν να εξέλθουν. Ο φόρος του αίματος ήταν πολύ βαρύς στην Μεσσηνία και δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυρισθούμε ότι ο μετέπειτα αιματηρός εμφύλιος είχε τα αίτια του στις σφαγές της Μεσσηνίας που διέπραξε το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) με την καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη.