ΜΟΝΙΜΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΗΣ ΝΔ ΤΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΝΟ

Καθημερινή, 18 Οκτωβρίου 2009-10-18

Tου Κωστα Ιορδανιδη

Η ισχύς των ιδεών

Oλοκληρώθηκε η κατάθεση των υποψηφιοτήτων για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας. Η αξιολόγηση των διεκδικητών της ηγεσίας θα γίνει από όσους συμμετάσχουν διά της ψήφου τους στη διαδικασία της εκλογής. Υπάρχουν διαφορές των τεσσάρων υποψηφίων ως προς το ύφος, την τακτική, τις στοχεύσεις ειδικών ομάδων· υπάρχουν και οι συμπάθειες των ΜΜΕ, αλλά και των κομματικών μηχανισμών.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το άτομο που θα ηγηθεί της Ν. Δ. θα εκλεγεί διά της κάλπης από πολίτες, που –καλώς ή κακώς– τρέφουν μια δυσπιστία προς όσους θεωρούν ότι χειραγωγούν την κοινή γνώμη, αλλά και προς τους κομματικούς μηχανισμούς, που έπαυσαν να λειτουργούν ως σύνδεσμος με την κοινωνία. Ενδέχεται, λοιπόν, όσοι επένδυσαν στα ΜΜΕ και στην υποστήριξη των «συνέδρων» να δοκιμάσουν έκπληξη πικρά.

Παρά τις διαφορές, ωστόσο, υπάρχουν στις τοποθετήσεις των υποψηφίων και κοινοί τόποι, πλήρεις ασαφειών, καθώς υπόσχονται το νέο, δίχως διατύπωση συγκεκριμένων ιδεών που να εγγυώνται την αναγέννηση του κόμματος της Ν. Δ.

Απαντες εδεσμεύθησαν να υπηρετήσουν, λόγου χάρη, τον «κοινωνικό φιλελευθερισμό». Με όρους οικονομικούς αυτό μεταφράζεται σε «σοσιαλιστικό καπιταλισμό». Εάν δεν αποτελεί απόπειρα τετραγωνισμού του κύκλου, πρόκειται για διατύπωση τόσο αντιφατική ώστε να μη σημαίνει τίποτε. Οι τέσσερις δελφίνοι κινούνται προφανώς συχνά στη σφαίρα του «μεσαίου λόγου».

Κάποιοι εκ των υποψηφίων εμμένουν στην επιλογή του «μεσαίου χώρου», που απονεύρωσε τη Ν. Δ. όταν ασκούσε τη διακυβέρνηση. Αλλά ο μεσαίος χώρος ως αντίληψη είναι ξεπερασμένος εδώ και περισσότερο από τριάντα χρόνια.

Τον Φεβρουάριο του 1975, η Μάργκαρετ Θάτσερ ανέλαβε την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος της Βρετανίας. Το καλοκαίρι του ιδίου έτους επισκέφθηκε για πρώτη και τελευταία φορά το Τμήμα Συντηρητικών Ερευνών, όπου ένας ομιλητής παρουσίαζε εισήγηση, υποστηρίζοντας ότι ο «μεσαίος δρόμος» ήταν η μόνη πραγματιστική πορεία που έπρεπε να ακολουθήσει το Συντηρητικό Κόμμα, αποφεύγοντας τις ακρότητες της Αριστεράς ή της Δεξιάς.

Πριν ολοκληρωθεί η ομιλία, η Θάτσερ άνοιξε την τσάντα της, έβγαλε ένα βιβλίο του Φρίντριχ φον Χάγεκ, διέκοψε τον πραγματιστή εισηγητή, ύψωσε τον τόμο που έφερε τον τίτλο «Το Σύνταγμα της Ελευθερίας» και πριν τον βροντήσει κυριολεκτικά επάνω στο τραπέζι, είπε «εμείς πιστεύουμε σε αυτό». Ηταν το τέλος της πολιτικής του «μεσαίου χώρου» και η αρχή της θριαμβικής της πορείας προς την εξουσία.

Θα πουν ενδεχομένως ορισμένοι ότι ο φον Χάγεκ ήταν ο θεωρητικός που εστήριξε ηθικώς την αντίληψη των ελευθέρων αγορών. Ορθώς. Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι η μηχανιστική μεταφορά ενός μοντέλου που έκλεισε τον κύκλο του διεθνώς υπό την συγκεκριμένη του μορφή, αλλά η διαμόρφωση νέου συστήματος ιδεών που ούτε ακόπως εντοπίζεται στις ιστοσελίδες ούτε μπορεί να αναπτυχθεί ερήμην των στοιχείων της ιδιοσυστασίας των Ελλήνων.

Δίχως ιδέες ριζοσπαστικές και νέες η Ν. Δ. θα είναι ένα κόμμα σε αναμονή και όταν κάποτε ανέλθει τελικώς στην εξουσία, δεν θα διαθέτει τη δυναμική των ιδεών για να στηρίξει την πολιτική της. Και η ιστορία θα επαναληφθεί εκ νέου.